1685-07-06: ಸೆಡ್ಜ್‌ಮೂರ್ ಕದನ: ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧ

ಜುಲೈ 6, 1685 ರಂದು, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸೋಮರ್‌ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸೆಡ್ಜ್‌ಮೂರ್ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಸೆಡ್ಜ್‌ಮೂರ್ ಕದನವು (Battle of Sedgemoor) ನಡೆಯಿತು. ಈ ಯುದ್ಧವು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭೂ-ಯುದ್ಧವೆಂದು (pitched battle) ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಯುದ್ಧವು 'ಮಾನ್‌ಮೌತ್ ದಂಗೆ' (Monmouth Rebellion) ಯ ಅಂತಿಮ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಘಟ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಈ ದಂಗೆಯ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ಜೇಮ್ಸ್ ಸ್ಕಾಟ್, ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಮಾನ್‌ಮೌತ್ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ರಾಜ IIನೇ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಅವರ ಅನೈತಿಕ (illegitimate) ಮಗನಾಗಿದ್ದರು. IIನೇ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ಸಹೋದರ IIನೇ ಜೇಮ್ಸ್ (ಒಬ್ಬ ಕ್ಯಾಥೊಲಿಕ್) ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಮಾನ್‌ಮೌತ್ (ಒಬ್ಬ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್) ಅವರು, ತಾವೇ ಸಿಂಹಾಸನದ ನ್ಯಾಯಯುತ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂದು ವಾದಿಸಿ, ಜೇಮ್ಸ್ ಅವರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಲು ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ಸ್‌ನಿಂದ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಬಂದಿಳಿದರು. ಅವರು ದಕ್ಷಿಣ-ಪಶ್ಚಿಮ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಜನರಿಂದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರ ಸೈನ್ಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರೈತರು, ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಮತ್ತು ಗಣಿಗಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ತರಬೇತಿ ಅಥವಾ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳಿರಲಿಲ್ಲ.

ರಾಜ IIನೇ ಜೇಮ್ಸ್ ಅವರ ಸೈನ್ಯವು, ಜಾನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ (ನಂತರ ಡ್ಯೂಕ್ ಆಫ್ ಮಾರ್ಲ್‌ಬರೋ ಆದರು) ಮತ್ತು ಲಾರ್ಡ್ ಫೆವರ್‌ಶ್ಯಾಮ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ, ಮಾನ್‌ಮೌತ್‌ನ ಬಂಡುಕೋರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಮುನ್ನಡೆಯಿತು. ಬಂಡುಕೋರರು රාತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ರಾಜನ ಸೈನ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದರು. ಆದರೆ, ಅವರ ಯೋಜನೆ ವಿಫಲವಾಯಿತು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಹಳ್ಳವು (Bussex Rhine) ಅವರ ಮುನ್ನಡೆಯನ್ನು ತಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಸೈನ್ಯದ ಗದ್ದಲವು ರಾಜನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿತು. ರಾಜನ ಸೈನ್ಯವು ಹೆಚ್ಚು ಶಿಸ್ತುಬದ್ಧವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು, ಹೊಂದಿತ್ತು. ಬೆಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ರಾಜನ ಸೈನ್ಯವು ಬಂಡುಕೋರರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ, ಅವರನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಿತು. ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಬಂಡುಕೋರರು ಹತರಾದರು. ಮಾನ್‌ಮೌತ್ ಅವರು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದರು, ಆದರೆ ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಅವರನ್ನು ಲಂಡನ್‌ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದು, ಜುಲೈ 15 ರಂದು ಶಿರಚ್ಛೇದ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಈ ದಂಗೆಯ ನಂತರ, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಜೆಫ್ರಿಸ್ ಅವರು 'ಬ್ಲಡಿ ಅಸ್ಸೈಜೆಸ್' (Bloody Assizes) ಎಂದು ಕುಖ್ಯಾತವಾದ ವಿಚಾರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ, ನೂರಾರು ಬಂಡುಕೋರರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ಅಥವಾ ಗಡಿಪಾರು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಿದರು.