1874-06-26: ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹರಿಕಾರ ಛತ್ರಪತಿ ಶಾಹು ಮಹಾರಾಜ್ ಜನ್ಮದಿನ

ಭಾರತದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪಿತಾಮಹ ಮತ್ತು ದೀನದಲಿತರ उद्धारಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ, ಕೊಲ್ಲಾಪುರ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಮಹಾರಾಜ ಛತ್ರಪತಿ ಶಾಹು ಮಹಾರಾಜ್ ಅವರು 1874ರ ಜೂನ್ 26ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು. 1902ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇತರ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಶೇ. 50ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಇದು ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಮೊದಲ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯ ಮತ್ತು ಉಚಿತಗೊಳಿಸಿದರು, ಅಂತರ-ಜಾತಿ ವಿವಾಹವನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ದೇವದಾಸಿ ಪದ್ಧತಿಯಂತಹ ಅನಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದರು. ಡಾ. ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೋರಾಟಗಳಿಗೆ ಶಾಹು ಮಹಾರಾಜರು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡಿದ್ದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿ ಭಾಗವಾದ ಕೊಲ್ಲಾಪುರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಾರಿಗೆ ತಂದ ಸುಧಾರಣೆಗಳು, ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿಂತನೆಯ ಮೇಲೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು. ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು 'ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ದಿನ'ವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.