1896-07-07: ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪ್ರದರ್ಶನ

ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಇತಿಹಾಸವು ಜುಲೈ 7, 1896 ರಂದು ಮುಂಬೈಯ (ಆಗಿನ ಬಾಂಬೆ) ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಹೋಟೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ (Watson's Hotel) ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅಂದು, ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಲ್ಯೂಮಿಯರ್ ಸಹೋದರರು (Lumière Brothers - ಆಗಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಲೂಯಿಸ್) ತಮ್ಮ 'ಸಿನೆಮ್ಯಾಟೋಗ್ರಾಫ್' (Cinématographe) ಎಂಬ ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು. ಪ್ಯಾರಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ ಕೇವಲ ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ, ಲ್ಯೂಮಿಯರ್ ಸಹೋದರರ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮಾರಿಯಸ್ ಸೆಸ್ಟಿಯರ್ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದರು. ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಹೋಟೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಕೇವಲ ಆಹ್ವಾನಿತರಿಗಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಟಿಕೆಟ್ ದರವು ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ 'ಎಂಟ್ರಿ ಆಫ್ ಎ ಟ್ರೈನ್ ಅಟ್ ಲಾ ಸಿಯೋಟಾಟ್ ಸ್ಟೇಷನ್' (ರೈಲಿನ ಆಗಮನ), 'ದಿ ಸೀ ಬಾತ್' (ಸಮುದ್ರ ಸ್ನಾನ), ಮತ್ತು 'ವರ್ಕರ್ಸ್ ಲೀವಿಂಗ್ ದಿ ಲ್ಯೂಮಿಯರ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿ' (ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಮಿಕರು) ಸೇರಿದಂತೆ, ಸುಮಾರು ಆರು ಸಣ್ಣ, ಒಂದು ನಿಮಿಷದ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.

ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು ಮತ್ತು ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧರಾದರು. 'ರೈಲಿನ ಆಗಮನ' ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ, ರೈಲು ತಮ್ಮತ್ತಲೇ ಬರುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ, ಕೆಲವು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಹೆದರಿ ಚೀರಾಡಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಯಶಸ್ಸಿನ ನಂತರ, ಜುಲೈ 14, 1896 ರಿಂದ, ಬಾಂಬೆಯ ನೋವೆಲ್ಟಿ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ (Novelty Theatre) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಅಪಾರವಾದ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದವು. ಈ ಘಟನೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಮಾಧ್ಯಮದ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರವಾದ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ ಸಖಾರಾಮ್ ಭಟವಾಡೆಕರ್, ಅಥವಾ 'ಸಾವೆ ದಾದಾ' ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದವರು, ಈ ಪ್ರದರ್ಶನದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಿಂದ ಕ್ಯಾಮೆರಾವನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು (ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು) ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. 1913 ರಲ್ಲಿ, ದಾದಾಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆ ಅವರು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪೂರ್ಣ-ಉದ್ದದ ಚಲನಚಿತ್ರ 'ರಾಜಾ ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರ'ವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು, ಇದು ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು ಹಾಕಿತು. ಹೀಗೆ, ಜುಲೈ 7, 1896 ರಂದು ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಹೋಟೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನವು, ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.