1856-07-14: ಗೋಪಾಲ ಗಣೇಶ ಅಗರ್ಕರ್ ಜನ್ಮದಿನ: ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕ

ಗೋಪಾಲ ಗಣೇಶ ಅಗರ್ಕರ್, 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಪರ ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕ, ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ ಮತ್ತು ಪತ್ರಕರ್ತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರು ಜುಲೈ 14, 1856 ರಂದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸತಾರಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಟೆಂಭು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, ಬಡ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ತರ್ಕಬದ್ಧತೆ (rationalism), ವ್ಯಕ್ತಿವಾದ (individualism) ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಯ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ, ವಿಧವಾ ಪುನರ್ವಿವಾಹ ನಿಷೇಧ, ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಮತ್ತು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಿಡುಗುಗಳನ್ನು ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಅಗರ್ಕರ್ ಅವರು, ತಮ್ಮ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತ ಮತ್ತು ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ, ಲೋಕಮಾನ್ಯ ಬಾಲ ಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ, ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. 1880 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ 'ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸ್ಕೂಲ್' (New English School) ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. 1881 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು 'ಕೇಸರಿ' (ಮರಾಠಿ) ಮತ್ತು 'ಮರಾಠಾ' (ಇಂಗ್ಲಿಷ್) ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. 'ಕೇಸರಿ'ಯ ಮೊದಲ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆಯ ಮೂಲಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಜಾಗೃತಿಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ, ಅಗರ್ಕರ್ ಮತ್ತು ತಿಲಕ್ ಅವರ ನಡುವೆ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಬೆಳೆದವು. ಅಗರ್ಕರ್ ಅವರು, ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಿಂತ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಬೇಕು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. 'ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಲ್ಲದೆ, ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವು ಅರ್ಥಹೀನ' ಎಂಬುದು ಅವರ ವಾದವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ತಿಲಕ್ ಅವರು, ಮೊದಲು ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು, ನಂತರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಈ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ, ಅಗರ್ಕರ್ ಅವರು 1887 ರಲ್ಲಿ 'ಕೇಸರಿ'ಯ ಸಂಪಾದಕತ್ವವನ್ನು ತೊರೆದು, 1888 ರಲ್ಲಿ 'ಸುಧಾರಕ್' (Sudharak) ಎಂಬ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಭಯವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಮಹಿಳೆಯರ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ವಿಧವಾ ಪುನರ್ವಿವಾಹವನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಪುಣೆಯ 'ಫರ್ಗ್ಯುಸನ್ ಕಾಲೇಜ್' (Fergusson College) ನ ಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಎರಡನೇ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ 39ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಅಸ್ತಮಾದಿಂದಾಗಿ, ಅಕಾಲಿಕವಾಗಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅಗರ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳು, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಣಾ ಚಳುವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ.