ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

5273

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ಕೃಷ್ಣಾ
• ಭೀಮಾ
• ಅಮರ್ಜಾ (ಭೀಮಾನದಿಯ ಉಪನದಿ)

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಯಾದಗಿರಿ ನಗರವು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಲ್ಲಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಅತ್ಯಂತ ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 600-750 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಶಹಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಗೋಗಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯುರೇನಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 16.7618° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 77.1391° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ಕಲಬುರಗಿ (ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯ)
• ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯ (ನಾರಾಯಣಪೇಟೆ ಮತ್ತು ಮಹಬೂಬನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) (ಪೂರ್ವ)
• ರಾಯಚೂರು (ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ)
• ವಿಜಯಪುರ (ಪಶ್ಚಿಮ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 380-450 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಯಾದಗಿರಿ,ಶಹಾಪುರ,ಸುರಪುರ,ವಡಗೇರಾ,ಗುರುಮಠಕಲ್,ಹುಣಸಗಿ

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಕೃಷಿ (ತೊಗರಿ, ಹತ್ತಿ, ಭತ್ತ, ಜೋಳ)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಸಿಮೆಂಟ್, ಸಕ್ಕರೆ, ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ)
• ಮೀನುಗಾರಿಕೆ (ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ)
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳು

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ತೊಗರಿ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ಉದಾ: ವಾಸವದತ್ತಾ ಸಿಮೆಂಟ್, ಸೇಡಂ - ನೆರೆಯ ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಯಾದಗಿರಿಗೆ ಹತ್ತಿರ)
• ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ಉದಾ: ಹಿರೇತುಮಕೂರು ಬಳಿ)
• ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣೆ (ಗ್ರಾನೈಟ್, ಶಹಾಬಾದ್ ಕಲ್ಲು)
• ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು (ದಾಲ್ ಮಿಲ್, ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿಗಳು)
• ಜವಳಿ ಪಾರ್ಕ್ (ಬಂದಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮ - ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ/ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತ)

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ಯಾದಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ತಂತ್ರಾಂಶ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಇರಬಹುದು. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕೈಮಗ್ಗ (ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ, ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಗಳು)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಬೆತ್ತದ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ತೊಗರಿ (ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆ)
• ಹತ್ತಿ
• ಭತ್ತ (ಕೃಷ್ಣಾ ಮತ್ತು ಭೀಮಾ ನದಿಗಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)
• ಜೋಳ
• ಸಜ್ಜೆ
• ಶೇಂಗಾ
• ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
• ಉದ್ದು
• ಹೆಸರು

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲು ಮಿಶ್ರಿತ ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ಕೃಷ್ಣಾ ಮತ್ತು ಭೀಮಾ ನದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ (ನಾರಾಯಣಪುರ ಅಣೆಕಟ್ಟು) ಮತ್ತು ಇತರ ಸಣ್ಣ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು, ಬ್ಯಾರೇಜ್‌ಗಳಿಂದ ನೀರಾವರಿ. ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ಕೃಷ್ಣಾ ಮೇಲ್ದಂಡೆ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಭೀಮಾ ಏತ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೃಷಿಗೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಈರುಳ್ಳಿ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
• ಮಾವು
• ಸೀಬೆ (ಪೇರಲ)
• ನಿಂಬೆ
• ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
• ತರಕಾರಿಗಳು

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬಲ್ಲ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
• ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಗಾಗಿ)
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
• ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ಯುರೇನಿಯಂ (ಶಹಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಗೋಗಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)
• ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು (ಸಿಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ)
• ಗ್ರಾನೈಟ್ (ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ)
• ಫೆಲ್ಡ್‌ಸ್ಪಾರ್
• ಕ್ವಾರ್ಟ್ಜ್
• ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 3-5% ಇರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಣ್ಯೀಕರಣದಡಿ ಬೆಳೆಸಿದ ತೋಪುಗಳಾಗಿವೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗ. ನರಿ, ಮೊಲ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಬೋನಾಳ ಪಕ್ಷಿಧಾಮವು (ಸುರಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕು) ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಯಾದಗಿರಿ - ಯಾದವರ ನಾಡು, ಕೋಟೆಗಳ ಬೀಡು, ನದಿಗಳ ಸಂಗಮ

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಗಳ ಪ್ರವಾಸ (ಯಾದಗಿರಿ, ಶಹಾಪುರ, ಸುರಪುರ)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ಚಿಂತನಳ್ಳಿ, ಮೈಲಾಪುರ)
• ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ (ಬೋನಾಳ ಪಕ್ಷಿಧಾಮ, ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ಯಾದಗಿರಿ ಕೋಟೆ
• ಸುರಪುರ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಇತಿಹಾಸ
• ಬೋನಾಳ ಪಕ್ಷಿಧಾಮ
• ತೊಗರಿ ಬೇಳೆ ಉತ್ಪಾದನೆ
• ಕೃಷ್ಣಾ-ಭೀಮಾ ನದಿಗಳ ಸಂಗಮ (ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ)
• ಯುರೇನಿಯಂ ನಿಕ್ಷೇಪ (ಗೋಗಿ)

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡ, ದಖನಿ ಉರ್ದು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಹೈದರಾಬಾದ್-ಕರ್ನಾಟಕ (ಕಲ್ಯಾಣ-ಕರ್ನಾಟಕ) ಪ್ರದೇಶದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಪಲ್ಯಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬದನೆಕಾಯಿ ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ, ಕಾಳು ಪಲ್ಯ)
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ
• ಹುರುಳಿ ಸಾರು (ಹೊಲಸು ಸಾರು)
• ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
• ಹೈದರಾಬಾದಿ ಮತ್ತು ದಖನಿ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಭಾವ
• ತಹರಿ (ಅಕ್ಕಿ ಖಾದ್ಯ)

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
• ಕಡುಬು (ಸಿಹಿ)
• ಮಾಲ್ದಿ (ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಲದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಿಹಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಹೋಳಿಗೆ
• ಖುಬಾನಿ ಕಾ ಮೀಠಾ (ದಖನಿ ಸಿಹಿ)

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಅಥವಾ ಪೈಜಾಮ ಮತ್ತು ಕುರ್ತಾ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಖನಿ ಮತ್ತು ಮರಾಠಿ ಉಡುಪುಗಳ ಪ್ರಭಾವವೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
• ಬಸವ ಜಯಂತಿ
• ಈದ್-ಮಿಲಾದ್ ಮತ್ತು ರಂಜಾನ್
• ಮೊಹರಂ
• ಸ್ಥಳೀಯ ದರ್ಗಾಗಳ ಉರುಸ್‌ಗಳು
• ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು
• ಮೈಲಾಪುರ ಮೈಲಾರಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಜಾತ್ರೆ

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ಉರ್ದು (ದಖನಿ ಉಪಭಾಷೆ - ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ)
• ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
• ಲಂಬಾಣಿ
• ಮರಾಠಿ (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಕೆಲವು ಪರಂಪರೆ)
• ಕವಾಲಿ ಮತ್ತು ಗಝಲ್ (ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ)
• ನಾಟಕ

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಕೋಲಾಟ
• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
• ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
• ಕರಡಿ ಮಜಲು
• ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
• ತತ್ವಪದ ಗಾಯಕ ಗೋಪಣ್ಣ (ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು)

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಸೂಫಿ ಮತ್ತು ಶರಣ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಭಾವ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ಥಳೀಯ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು. ಸುರಪುರದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ಸಂಗ್ರಹಗಳಿರಬಹುದು.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

1,174,271 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

51.83% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಕಡಿಮೆ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 989 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಯಾದಗಿರಿ, ಶಹಾಪುರ, ಸುರಪುರ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 18.79% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು 'ಯಾದವಗಿರಿ' ಎಂದು ಯಾದವ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಕಾಕತೀಯರು, ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ವಿಜಯಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಸುರಪುರದ ಬೇಡ ನಾಯಕರು ತಮ್ಮ ಶೌರ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು. 1948ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿ, 1956ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ) ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು (ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ). 2010 ಏಪ್ರಿಲ್ 10 ರಂದು ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಕರ್ನಾಟಕದ 30ನೇ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವಿಲ್ಲ. ಗುಲಬರ್ಗಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕಲಬುರಗಿ ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ.

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಯಾದಗಿರಿ (ರಾಯಚೂರು ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)
• ಪರಮಾಣು ಖನಿಜಗಳ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ (AMD) - ಗೋಗಿಯಲ್ಲಿ ಯುರೇನಿಯಂ ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ.

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ಯಾದಗಿರಿ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್, ಯಾದಗಿರಿ
• ನಳಂದ ಪದವಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಯಾದಗಿರಿ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಶಹಾಪುರ, ಸುರಪುರ, ಗುರುಮಠಕಲ್, ವಡಗೇರಾ, ಹುಣಸಗಿ)
• ಖಾಸಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು (ಕಲಾ, ವಿಜ್ಞಾನ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿಪರ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳು)

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-150 (ಕಲಬುರಗಿ-ಬಳ್ಳಾರಿ-ಮಂಗಳೂರು) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NEKRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ರೈಲು

ಯಾದಗಿರಿ (YG) ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಚೆನ್ನೈ, ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ. ಶಹಾಪುರ (SHH), ಸುರಪುರ ರೋಡ್ (SURP) ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಕಲಬುರಗಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (GBI) (ಸುಮಾರು 80-90 ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HYD) (ಸುಮಾರು 150-180 ಕಿ.ಮೀ).