ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

8386

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ಕೃಷ್ಣಾ
• ತುಂಗಭದ್ರಾ
• ಭೀಮಾ (ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ)

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ನದಿಗಳ ತೀರದಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ, ತಾಪಮಾನವು 40-45°C ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 600-700 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss), ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳು (ಚಿನ್ನದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 16.2076° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 77.3448° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ಯಾದಗಿರಿ (ಉತ್ತರ)
• ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯ (ಮಹಬೂಬನಗರ ಮತ್ತು ಗದ್ವಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) (ಪೂರ್ವ)
• ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ (ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆ) (ಆಗ್ನೇಯ)
• ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ (ದಕ್ಷಿಣ)
• ಕೊಪ್ಪಳ (ಪಶ್ಚಿಮ)
• ವಿಜಯಪುರ (ವಾಯುವ್ಯ - ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯ ಆಚೆಗೆ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 400 ಮೀಟರ್ (1312 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ರಾಯಚೂರು,ದೇವದುರ್ಗ,ಲಿಂಗಸೂಗೂರು,ಮಾನವಿ,ಸಿಂಧನೂರು,ಮಸ್ಕಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು),ಸಿರಿವಾರ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಕೃಷಿ (ಭತ್ತ, ಹತ್ತಿ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಜೋಳ)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಉಷ್ಣ ವಿದ್ಯುತ್, ಚಿನ್ನದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ - ಹಟ್ಟಿ)
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳು

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ರಾಯಚೂರು ಶಾಖೋತ್ಪನ್ನ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರ (RTPS), ಶಕ್ತಿನಗರ
• ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್
• ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು (ಅಕ್ಕಿ ಗಿರಣಿಗಳು, ಹತ್ತಿ ಜಿನ್ನಿಂಗ್ ಮಿಲ್‌ಗಳು, ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿಗಳು)
• ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
• ಗ್ರಾನೈಟ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಸಣ್ಣ ತಂತ್ರಾಂಶ ಕಂಪನಿಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇರಬಹುದು.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕೈಮಗ್ಗ (ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ, ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಗಳು)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಬೆತ್ತದ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ಭತ್ತ (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ತುಂಗಭದ್ರಾ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣಾ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)
• ಹತ್ತಿ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ಜೋಳ
• ತೊಗರಿ
• ಶೇಂಗಾ
• ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
• ಉದ್ದು
• ಹೆಸರು

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನದಿ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ಕೃಷ್ಣಾ ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಗಳು ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ನಾರಾಯಣಪುರ ಅಣೆಕಟ್ಟು (ಬಸವಸಾಗರ ಜಲಾಶಯ - ನೆರೆಯ ಯಾದಗಿರಿ ಜಿಲ್ಲೆ), ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟು (ನೆರೆಯ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ) ಮತ್ತು ರಾಯಚೂರು ದೋ-ಆಬ್ ಪ್ರದೇಶದ ಕಾಲುವೆಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ. ಹಲವಾರು ಏತ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಮಾವು
• ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
• ಸಪೋಟ
• ನಿಂಬೆ
• ಈರುಳ್ಳಿ
• ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ತರಕಾರಿಗಳು

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬಲ್ಲ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
• ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಗಾಗಿ)
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
• ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ಚಿನ್ನ (ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ)
• ಗ್ರಾನೈಟ್ (ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ)
• ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು
• ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 3-4% ಇರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ನದಿ ತೀರದ ಸಣ್ಣ ಅರಣ್ಯ ತೇಪೆಗಳಾಗಿವೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗ. ನರಿ, ಮೊಲ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಕೃಷ್ಣಾ ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ತೀರಗಳು ಕೆಲವು ಜಲಚರ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ರಾಯಚೂರು - ದೋ-ಆಬ್ ನಾಡು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆ, ಚಿನ್ನದ ಬೀಡು

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಗಳ ಪ್ರವಾಸ (ರಾಯಚೂರು, ಮುದಗಲ್, ಜಲದುರ್ಗ)
• ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ಮಸ್ಕಿ, ಕಲ್ಲೂರು)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ನಾರದಗಡ್ಡೆ, ಅಂಬಾಮಠ, ಮಾನ್ವಿ)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆ
• ಹಟ್ಟಿ ಚಿನ್ನದ ಗಣಿ
• ರಾಯಚೂರು ಶಾಖೋತ್ಪನ್ನ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರ
• ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ ಉತ್ಪಾದನೆ
• ಮಸ್ಕಿ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನ
• ದೋ-ಆಬ್ ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡ, ದಖನಿ ಉರ್ದು ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಹೈದರಾಬಾದ್-ಕರ್ನಾಟಕ (ಕಲ್ಯಾಣ-ಕರ್ನಾಟಕ) ಪ್ರದೇಶದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಪಲ್ಯಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬದನೆಕಾಯಿ ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ, ಕಾಳು ಪಲ್ಯ)
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ
• ಹುರುಳಿ ಸಾರು (ಹೊಲಸು ಸಾರು)
• ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
• ಹೈದರಾಬಾದಿ ಮತ್ತು ದಖನಿ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಭಾವ (ಉದಾ: ತಹರಿ, ಬಿರಿಯಾನಿ)
• ಕುಚಗಾಯಿ (ಒಣ ರೊಟ್ಟಿ)

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
• ಕಡುಬು (ಸಿಹಿ)
• ಮಾಲ್ದಿ (ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಲದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಸಿಹಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಹೋಳಿಗೆ
• ಖುಬಾನಿ ಕಾ ಮೀಠಾ (ದಖನಿ ಸಿಹಿ)

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಅಥವಾ ಪೈಜಾಮ ಮತ್ತು ಕುರ್ತಾ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದಖನಿ ಮತ್ತು ಮರಾಠಿ ಉಡುಪುಗಳ ಪ್ರಭಾವವೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
• ಬಸವ ಜಯಂತಿ
• ಈದ್-ಮಿಲಾದ್ ಮತ್ತು ರಂಜಾನ್
• ಮೊಹರಂ
• ಸ್ಥಳೀಯ ದರ್ಗಾಗಳ ಉರುಸ್‌ಗಳು
• ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು
• ರಾಯಚೂರು ಕೃಷಿ ಉತ್ಸವ (ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ)

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ಉರ್ದು (ದಖನಿ ಉಪಭಾಷೆ - ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ)
• ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
• ಲಂಬಾಣಿ

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಕೆಲವು ಪರಂಪರೆ)
• ಕವಾಲಿ ಮತ್ತು ಗಝಲ್ (ದರ್ಗಾಗಳಲ್ಲಿ)
• ನಾಟಕ
• ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗಾಯನ

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಕೋಲಾಟ
• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
• ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
• ಕರಡಿ ಮಜಲು
• ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
• ಹೆಜ್ಜೆ ಮೇಳ (ಮೊಹರಂ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ)

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಸೂಫಿ ಮತ್ತು ದಾಸ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಭಾವ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸ್ಥಳೀಯ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು. ಕಲ್ಲೂರು ಮತ್ತು ಮಸ್ಕಿಯಂತಹ ಪುರಾತತ್ವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿರಬಹುದು.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

1,928,812 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

59.56% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 990 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ರಾಯಚೂರು ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ಸಿಂಧನೂರು, ಮಾನವಿ, ಲಿಂಗಸೂಗೂರು, ದೇವದುರ್ಗ ಇತರ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 21.95% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು (ಹಿಂದಿನ 'ರಾಯಚೂರು ದೋ-ಆಬ್') ಮೌರ್ಯರು, ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಕಾಕತೀಯರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ವಿಜಯಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ರಾಯಚೂರು ಕೋಟೆಯು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳವಾಗಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಯುದ್ಧಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಮಸ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನವು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 1948ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿ, 1956ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ) ವಿಲೀನಗೊಂಡಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ರಾಯಚೂರು ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (UAS Raichur)

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ರಾಯಚೂರು (UAS Raichur ಅಂಗ)
• ವಲಯ ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ (ZARS), ರಾಯಚೂರು

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ನವೋದಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ರಾಯಚೂರು
• ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ರಾಯಚೂರು (ಸರ್ಕಾರಿ - ಈಗ ರಾಯಚೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಭಾಗವಾಗಿರಬಹುದು)
• ಎಸ್.ಎಲ್.ಎನ್. ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ರಾಯಚೂರು
• ಎಲ್.ವಿ.ಡಿ. ಕಾಲೇಜು, ರಾಯಚೂರು
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-167 (ಹೈದರಾಬಾದ್-ಬಳ್ಳಾರಿ-ಹೊಸಪೇಟೆ), NH-150 (ಕಲಬುರಗಿ-ಬಳ್ಳಾರಿ-ಮಂಗಳೂರು) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NEKRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ರೈಲು

ರಾಯಚೂರು ಜಂಕ್ಷನ್ (RC) ದಕ್ಷಿಣ ಮಧ್ಯ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಚೆನ್ನೈ, ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ. ಯರಮರಸ್ (YRMS), ಮಂತ್ರಾಲಯಂ ರೋಡ್ (MALM - ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ರಾಯಚೂರಿಗೆ ಹತ್ತಿರ) ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ರಾಯಚೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (ಯರಮರಸ್ ಬಳಿ) ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ/ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HYD) (ಸುಮಾರು 180-200 ಕಿ.ಮೀ).