ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ
- ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರು:
- ಮೈಸೂರು
- ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು:
- ಮೈಸೂರು ನಗರ, ಮೈಸೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ, ನಂಜನಗೂಡು, ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ (ಟಿ. ನರಸೀಪುರ), ಹುಣಸೂರು, ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ (ಕೆ.ಆರ್. ನಗರ), ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ, ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ (ಎಚ್.ಡಿ. ಕೋಟೆ), ಸರಗೂರು (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)
- ಭಾಷೆ:
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ), ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಉರ್ದು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
- ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ):
- 6854
- ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021 ಅಂದಾಜು):
- ಅಂದಾಜು 30,01,127 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ). ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 10 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು.
- ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳು:
- ಕಾವೇರಿ, ಕಬಿನಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಣತೀರ್ಥ, ಸುವರ್ಣಾವತಿ
- ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಳಗಳು:
- ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ (ಅಂಬಾ ವಿಲಾಸ್ ಅರಮನೆ)
- ಬೃಂದಾವನ ಉದ್ಯಾನವನ
- ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ
- ಮೈಸೂರು ಮೃಗಾಲಯ (ಶ್ರೀ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ವನ್ಯಜೀವಿ ಉದ್ಯಾನವನ)
- ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ ಕಲಾ галеರಿ
- ಸಂತ ಫಿಲೋಮಿನಾ ಕ್ಯಾಥೆಡ್ರಲ್
ಮೈಸೂರು
ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿರುವ ಮೈಸೂರು, ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತ ಇತಿಹಾಸ, ಭವ್ಯ ಅರಮನೆಗಳು, ಸುಂದರ ಉದ್ಯಾನವನಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾಪೋಷಣೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕಾವೇರಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)
6854
ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು
- ಕಾವೇರಿ
- ಕಬಿನಿ
- ಲಕ್ಷ್ಮಣತೀರ್ಥ
- ಸುವರ್ಣಾವತಿ
ಭೂಪ್ರದೇಶ
ದಕ್ಷಿಣದ ಮೈದಾನ ಪ್ರದೇಶ (ಬಹುತೇಕ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಗುಡ್ಡಗಾಡುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ). ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟವು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭೂಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.
ಹವಾಮಾನ
ಉಷ್ಣವಲಯದ ಸವನ್ನಾ ಮಾದರಿಯ ಹವಾಮಾನ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಬಿಸಿ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲ (ನವೆಂಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 800-900 ಮಿ.ಮೀ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಗ್ರಾನೈಟ್ಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಇದು ಧಾರವಾಡ ಕ್ರಾಟನ್ನ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಮಣ್ಣು ಸಹ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ
ಅಂದಾಜು 12.2958° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 76.6394° E ರೇಖಾಂಶ
ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು
- ಮಂಡ್ಯ (ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ)
- ಚಾಮರಾಜನಗರ (ದಕ್ಷಿಣ)
- ಕೊಡಗು (ಪಶ್ಚಿಮ)
- ಹಾಸನ (ವಾಯುವ್ಯ)
- ರಾಮನಗರ (ಈಶಾನ್ಯ)
ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ)
770
ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು
ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು
ಮೈಸೂರು ನಗರ,ಮೈಸೂರು ಗ್ರಾಮಾಂತರ,ನಂಜನಗೂಡು,ತಿರುಮಕೂಡಲು ನರಸೀಪುರ (ಟಿ. ನರಸೀಪುರ),ಹುಣಸೂರು,ಕೃಷ್ಣರಾಜನಗರ (ಕೆ.ಆರ್. ನಗರ),ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ,ಹೆಗ್ಗಡದೇವನಕೋಟೆ (ಎಚ್.ಡಿ. ಕೋಟೆ),ಸರಗೂರು (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)
ಆರ್ಥಿಕತೆ
ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು
- ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
- ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಐಟಿ) ಮತ್ತು ಐಟಿ ಆಧಾರಿತ ಸೇವೆಗಳು (ಐಟಿಇಎಸ್)
- ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪಾದನೆ
- ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಉದ್ಯಮ
- ಕೃಷಿ
- ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ
- ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ
ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ
ರಾಜ್ಯದ ಒಟ್ಟು ಆಂತರಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಕ್ಕೆ (GSDP) ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಗಣನೀಯ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ರೇಷ್ಮೆ ಜವಳಿ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆ)
- ಶ್ರೀಗಂಧದ ಕೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪನ್ನಗಳು
- ಅಗರಬತ್ತಿ ತಯಾರಿಕೆ
- ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಕಂಪನಿಗಳು
- ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ
- ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮಗಳು
ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ಗಳು
- ಇನ್ಫೋಸಿಸ್, ವಿಪ್ರೋ, ಎಲ್&ಟಿ ಇನ್ಫೋಟೆಕ್ ಮುಂತಾದ ಕಂಪನಿಗಳ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ಗಳಿವೆ. ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಐಟಿ ಕಂಪನಿಗಳು ಸಹ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಶ್ರೀಗಂಧದ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಬೂನು ತಯಾರಿಕೆ (ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಬೂನು ಮತ್ತು ಮಾರ್ಜಕ ನಿಯಮಿತ - KSDL)
- ಕುಂಬಾರಿಕೆ
- ಮರಗೆಲಸ
ಕೃಷಿ
ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು
- ಭತ್ತ
- ರಾಗಿ
- ಜೋಳ
- ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು (ತೊಗರಿ, ಹುರುಳಿ, ಅಲಸಂದೆ)
- ಕಬ್ಬು
- ಹತ್ತಿ
- ತಂಬಾಕು
- ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ (ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿಗಾಗಿ)
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ
ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು, ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಜೇಡಿ ಮಿಶ್ರಿತ ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು (Red sandy loam, black cotton soil, lateritic soil in some parts). ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.
ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು
ಕಾವೇರಿ ಮತ್ತು ಕಬಿನಿ ನದಿಗಳಿಂದ ಬರುವ ಕಾಲುವೆ ನೀರಾವರಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಧಾರ. ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ (KRS) ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮತ್ತು ಕಬಿನಿ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮುಖ್ಯ ಜಲಾಶಯಗಳು. ಕೆರೆ ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿ ನೀರಾವರಿಯೂ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ.
ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು
- ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣು
- ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
- ಪಪ್ಪಾಯಿ
- ಸಪೋಟ
- ಹೂವುಗಳು (ಗುಲಾಬಿ, ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಸೇವಂತಿಗೆ, ಚೆಂಡು ಹೂ)
- ತರಕಾರಿಗಳು (ಟೊಮ್ಯಾಟೊ, ಈರುಳ್ಳಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ, ಬದನೆಕಾಯಿ)
ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು
ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಬೆಳೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳುಗಳ ಸಾಕಾಣಿಕೆಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ. 'ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ' ತನ್ನ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದೆ.
ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ
- ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
- ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
- ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು
- ಕ್ರೋಮೈಟ್
- ಮ್ಯಾಗ್ನೆಸೈಟ್
- ಸೋಪುಗಲ್ಲು (Soapstone)
- ಫೆಲ್ಡ್ಸ್ಪಾರ್
- ಗ್ರಾನೈಟ್ (ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು)
ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು
ಅಂದಾಜು 15-20% (ಮೂಲ ಮತ್ತು ವರ್ಷವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು). ಎಚ್.ಡಿ. ಕೋಟೆ ಮತ್ತು ಪಿರಿಯಾಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವಿದೆ.
ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ
ಬಂಡೀಪುರ ಮತ್ತು ನಾಗರಹೊಳೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಗಳ (ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ) ಸಾಮೀಪ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಜಿಂಕೆ, ಕಾಡೆಮ್ಮೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ತೇಗ, ಬೀಟೆ, ಶ್ರೀಗಂಧದಂತಹ ಮರಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
ಹೆಸರುವಾಸಿ
ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ
ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ
ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ (ಹಬ್ಬಗಳ ಕಾಲ ಮತ್ತು ಹಿತಕರ ವಾತಾವರಣ). ದಸರಾ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕಳೆ.
ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು
- ಅರಮನೆಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ
- ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳಗಳ ಭೇಟಿ
- ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ ಪ್ರವಾಸ
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ
ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು
- ಮೈಸೂರು ದಸರಾ (ನಾಡಹಬ್ಬ)
- ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳು
- ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್ (ಸಿಹಿ ತಿಂಡಿ)
- ಶ್ರೀಗಂಧದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು (ಸಾಬೂನು, ಎಣ್ಣೆ, ಕಲಾಕೃತಿಗಳು)
- ಗಂಜೀಫಾ ಕಲೆ
- ಮೈಸೂರು ಶೈಲಿಯ ಚಿತ್ರಕಲೆ
- ಅಗರಬತ್ತಿ
- ಮೈಸೂರು ಮಲ್ಲಿಗೆ
ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಮೈಸೂರಿನ ಜನರು ತಮ್ಮ ಶ್ರೀಮಂತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಮನೆತನದ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೌಹಾರ್ದಯುತರು, ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವಿದೆ. ಆಧುನಿಕತೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು
- ಮೈಸೂರು ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ
- ಇಡ್ಲಿ-ವಡೆ-ಸಾಂಬಾರ್
- ಬಿಸಿ ಬೇಳೆ ಬಾತ್
- ಚಿತ್ರಾನ್ನ
- ಪುಳಿಯೊಗರೆ
- ಶಾವಿಗೆ ಬಾತ್
- ರಾಗಿ ಮುದ್ದೆ ಮತ್ತು ಸೊಪ್ಪಿನ ಸಾರು
- ಮೈಸೂರು ಬೋಂಡಾ
ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು
- ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್
- ಚಿರೋಟಿ
- ಫೇಣಿ
- ಒಬ್ಬಟ್ಟು/ಹೋಳಿಗೆ
- ಸಜ್ಜಪ್ಪ
- ಕಾಯಿ ಹೋಳಿಗೆ
ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳನ್ನು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ) ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶಲ್ಯವನ್ನು ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಹಬ್ಬಗಳು
- ಮೈಸೂರು ದಸರಾ (ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ, 10 ದಿನಗಳ ವೈಭವದ ಆಚರಣೆ)
- ಯುಗಾದಿ
- ದೀಪಾವಳಿ
- ಮಹಾಶಿವರಾತ್ರಿ
- ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
- ವರಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ವ್ರತ
- ವೈರಮುಡಿ ಬ್ರಹ್ಮೋತ್ಸವ (ನೆರೆಯ ಮೇಲುಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ)
ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
- ಇಂಗ್ಲಿಷ್
- ತಮಿಳು
- ತೆಲುಗು
- ಉರ್ದು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು
- ಮೈಸೂರು ಶೈಲಿಯ ಚಿತ್ರಕಲೆ
- ಗಂಜೀಫಾ ಕಲೆ
- ಮರಗೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ದಂತದ ಕೆತ್ತನೆ (ಹಿಂದೆ)
- ಶಿಲ್ಪಕಲೆ
- ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಮೈಸೂರು ಬಾನಿ)
- ಭರತನಾಟ್ಯ
ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು
- ಯಕ್ಷಗಾನ (ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪ್ರಭಾವ)
- ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
- ಪೂಜಾ ಕುಣಿತ
- ಕಂಸಾಳೆ
- ವೀರಗಾಸೆ
- ಸೋಮನ ಕುಣಿತ
ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು
ದಸರಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಜಂಬೂ ಸವಾರಿ, ಅರಮನೆಯ ದೀಪಾಲಂಕಾರ, ಆಯುಧ ಪೂಜೆಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಾಗಿವೆ. ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿರಿಯರನ್ನು ಗೌರವಿಸುವುದು, ಅತಿಥಿ ಸತ್ಕಾರ ಮಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಭಾಗ.
ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು
- ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ ಕಲಾ галеರಿ
- ಜಾನಪದ ಲೋಕ ( ಜಾನಪದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ - ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಆವರಣ)
- ರೈಲ್ವೆ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
- ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಇತಿಹಾಸ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಜನಸಂಖ್ಯೆ
ಅಂದಾಜು 30,01,127 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ). ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು 10 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು.
ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ
ಅಂದಾಜು 72.79% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಸುಧಾರಿಸಿರುತ್ತದೆ). ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚು.
ಲಿಂಗಾನುಪಾತ
ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 985 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ).
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೈಸೂರು ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)
ಮೈಸೂರು ನಗರವು 1399ರಲ್ಲಿ ಯದುರಾಯ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಸುಮಾರು ಆರು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ (1956ರವರೆಗೆ) ಮೆರೆದಿದೆ. ಒಡೆಯರ್ ರಾಜವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಕಲೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ (1761-1799) ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣವು ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಪತನದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಡೆಯರರನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮೈಸೂರನ್ನು ಮತ್ತೆ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವು ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡು, ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಯಿತು.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ
1399
ಯದುರಾಯ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಂದ ಮೈಸೂರು ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪನೆ.
1610
ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ I ರಿಂದ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಿಂದ ಮೈಸೂರಿಗೆ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ) ರಾಜಧಾನಿ ಸ್ಥಳಾಂತರ.
1761-1782
ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆ.
1782-1799
ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಆಳ್ವಿಕೆ, ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ರಾಜಧಾನಿ.
1799
ನಾಲ್ಕನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಪತನ; ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಒಡೆಯರ್ ವಂಶದ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ, ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ.
1831-1881
ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಮಿಷನರ್ಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆ.
1881
ಒಡೆಯರ್ ವಂಶಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಅಧಿಕಾರ (Rendition of Mysore). ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ X ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ.
1894-1940
ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆ, 'ಆದರ್ಶ ಆಡಳಿತಗಾರ' ಎಂದು ಖ್ಯಾತಿ, ಮೈಸೂರಿನ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ.
1940-1947
ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆ (ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದವರೆಗೆ).
1947
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ; ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ.
1956
ರಾಜ್ಯಗಳ ಪುನರ್ವಿಂಗಡಣೆ, ವಿಶಾಲ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ (ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ) ರಚನೆ.
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
ರಾಜಮನೆತನ
ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆ
ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ
ಕ್ರೀಡೆ
ಸಮಾಜ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ
ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು
- ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (ಶತಮಾನ ಪೂರೈಸಿದ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೊದಲ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ)
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ (KSOU)
- ಜೆಎಸ್ಎಸ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಡಾ. ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಹಾರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (CFTRI)
- ರಕ್ಷಣಾ ಆಹಾರ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ (DFRL)
- ಕೇಂದ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥಾನ (CIIL)
- ಅಖಿಲ ಭಾರತ ವಾಕ್ ಶ್ರವಣ ಸಂಸ್ಥೆ (AIISH)
ಕಾಲೇಜುಗಳು
- ಮೈಸೂರು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (MMCRI)
- ನ್ಯಾಷನಲ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (NIE)
- ಶ್ರೀ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ (SJCE)
- ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜು, ಯುವರಾಜ ಕಾಲೇಜು (ಮೈಸೂರು ವಿ.ವಿ. ಘಟಕ ಕಾಲೇಜುಗಳು)
ಸಾರಿಗೆ
ರಸ್ತೆ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು (NH 275 ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು, NH 766 ಕಲ್ಲಿಕೋಟೆ-ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ) ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (KSRTC) ಬಸ್ಸುಗಳು ವ್ಯಾಪಕ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ನಗರ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಉತ್ತಮವಾಗಿದೆ.
ರೈಲು
ಮೈಸೂರು ಜಂಕ್ಷನ್ (MYS) ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು, ಚೆನ್ನೈ, ಮುಂಬೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಮಾನ
ಮೈಸೂರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (ಮಂಡಕಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ - MYQ) ದೆಹಲಿ, ಚೆನ್ನೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ಗೋವಾ, ಮಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತ ವಿಮಾನಯಾನ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಸಮೀಪದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR).
ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಾಲತಾಣಗಳು
- ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ
- ಸ್ಥಳೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು
- ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಕೋಶಗಳು