ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ
- ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರು:
- ಕೊಪ್ಪಳ
- ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು:
- ಕೊಪ್ಪಳ, ಗಂಗಾವತಿ, ಕುಷ್ಟಗಿ, ಯಲಬುರ್ಗಾ, ಕನಕಗಿರಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು), ಕಾರಟಗಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು), ಕುಕನೂರು (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)
- ಭಾಷೆ:
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ), ಉರ್ದು (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ), ಲಂಬಾಣಿ, ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
- ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ):
- 5570
- ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021 ಅಂದಾಜು):
- 1,389,920 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
- ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳು:
- ತುಂಗಭದ್ರಾ, ಹಿರೇಹಳ್ಳ (ತುಂಗಭದ್ರೆಯ ಉಪನದಿ)
- ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಳಗಳು:
- ಕೊಪ್ಪಳ ಕೋಟೆ (ಕಿಲ್ಲಾ)
- ಇಟಗಿ ಮಹಾದೇವ ದೇವಸ್ಥಾನ
- ಕುಕನೂರು ಕಲ್ಲೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ನವಲಿಂಗ ದೇವಾಲಯಗಳು
- ಆನೆಗೊಂದಿ (ಗಂಗಾವತಿ ತಾಲ್ಲೂಕು, ಹಂಪಿಯ ಉತ್ತರ ದಂಡೆ)
- ಕನಕಗಿರಿ ಕನಕಾಚಲಪತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ
- ಗವಿಮಠ (ಗವಿಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಮಠ), ಕೊಪ್ಪಳ
- ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳು, ಗವಿಮಠ ಮತ್ತು ಪಾಲ್ಕಿಗುಂಡು
ಕೊಪ್ಪಳ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಲ್ಯಾಣ-ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯು 'ಕೋಪಣ ನಗರ' ಎಂದೇ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಪ್ರಾಚೀನ ಕೋಟೆಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳು (ಗವಿಮಠ ಮತ್ತು ಪಾಲ್ಕಿಗುಂಡು), ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಜಾನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಜೀವರೇಖೆಯಾಗಿದೆ.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)
5570
ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು
- ತುಂಗಭದ್ರಾ
- ಹಿರೇಹಳ್ಳ (ತುಂಗಭದ್ರೆಯ ಉಪನದಿ)
ಭೂಪ್ರದೇಶ
ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕೊಪ್ಪಳ, ಕನಕಗಿರಿ, ಇಟಗಿ, ಕುಕನೂರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವವುಳ್ಳ ಬೆಟ್ಟಗಳಿವೆ.
ಹವಾಮಾನ
ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 550-650 ಮಿ.ಮೀ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss), ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳು (ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ
ಅಂದಾಜು 15.3522° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 76.1550° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)
ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು
- ರಾಯಚೂರು (ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ)
- ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ (ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ)
- ಗದಗ (ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ)
- ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ವಾಯುವ್ಯ)
ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ)
ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 500-600 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.
ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು
ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು
ಕೊಪ್ಪಳ,ಗಂಗಾವತಿ,ಕುಷ್ಟಗಿ,ಯಲಬುರ್ಗಾ,ಕನಕಗಿರಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು),ಕಾರಟಗಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು),ಕುಕನೂರು (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)
ಆರ್ಥಿಕತೆ
ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು
- ಕೃಷಿ (ಭತ್ತ, ಜೋಳ, ಸಜ್ಜೆ, ತೊಗರಿ, ಹತ್ತಿ, ಶೇಂಗಾ)
- ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಉಕ್ಕು, ಸಕ್ಕರೆ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
- ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
- ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳು
- ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ
ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ
ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಜೋಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಉಕ್ಕಿನ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
- ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು
- ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು (ಅಕ್ಕಿ ಗಿರಣಿಗಳು, ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿಗಳು, ದಾಲ್ ಮಿಲ್)
- ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
- ಗ್ರಾನೈಟ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ಗಳು
- ಕೊಪ್ಪಳದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ಗಳಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ತಂತ್ರಾಂಶ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಇರಬಹುದು. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಆಟಿಕೆ ತಯಾರಿಕಾ ಕ್ಲಸ್ಟರ್ (Toy Cluster) ಕೊಪ್ಪಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ, ಇದು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಆಧಾರಿತ ಆಟಿಕೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೂ ಒತ್ತು ನೀಡಬಹುದು.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಕೈಮಗ್ಗ (ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ)
- ಕುಂಬಾರಿಕೆ
- ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಕಲ್ಲು ಕೆತ್ತನೆ (ಕಿನ್ನಾಳ ಕಲೆ - ವಿಶಿಷ್ಟ ಮರದ ಕೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಾರಿಕೆ)
ಕೃಷಿ
ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು
- ಭತ್ತ (ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆ)
- ಜೋಳ
- ಸಜ್ಜೆ
- ತೊಗರಿ
- ಹತ್ತಿ
- ಶೇಂಗಾ
- ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
- ಈರುಳ್ಳಿ
- ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ
ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು (ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ), ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನದಿ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು.
ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು
ತುಂಗಭದ್ರಾ ಎಡದಂಡೆ ಕಾಲುವೆ (Tungabhadra Left Bank Canal - TLBC) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೃಷಿಗೆ ಜೀವನಾಡಿ. ಹಲವಾರು ಏತ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೆರೆಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ಕೊಳವೆ ಬಾವಿ ನೀರಾವರಿಯೂ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ.
ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು
- ಮಾವು
- ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
- ಸಪೋಟ
- ದಾಳಿಂಬೆ
- ಪಪ್ಪಾಯಿ
- ನಿಂಬೆ
- ಈರುಳ್ಳಿ
- ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
- ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
- ತರಕಾರಿಗಳು
ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ
- ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
- ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಗಾಗಿ)
- ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
- ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು
- ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು
- ಚಿನ್ನ (ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು)
- ಗ್ರಾನೈಟ್ (ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ)
- ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು
- ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು
- ಡಾಲಮೈಟ್
ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 8-10% ಇರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಅರಣ್ಯಗಳಿವೆ.
ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ
ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗ. ತೋಳ, ನರಿ, ಕತ್ತೆಕಿರುಬ, ಮೊಲ, ಕಾಡುಹಂದಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ತೀರ ಮತ್ತು ಜಲಾಶಯದ ಹಿನ್ನೀರು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಕೆಲವು ಜಲಚರ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
ಹೆಸರುವಾಸಿ
ಕೊಪ್ಪಳ - ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಜ್ಜೆ, ಕಲೆಗಳ ನೆಲೆ, ಅನ್ನದ ಬಟ್ಟಲು
ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ
ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಇದು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.
ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು
- ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪ್ರವಾಸ (ಕೊಪ್ಪಳ ಕೋಟೆ, ಇಟಗಿ, ಕುಕನೂರು, ಆನೆಗೊಂದಿ, ಕನಕಗಿರಿ)
- ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ಗವಿಮಠ, ಪುರ)
- ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳು, ಹಿರೇಬೆಣಕಲ್)
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ
ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು
- ಕೊಪ್ಪಳ ಕೋಟೆ
- ಗವಿಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಮಠ ಮತ್ತು ಜಾತ್ರೆ
- ಇಟಗಿ ಮಹಾದೇವ ದೇವಸ್ಥಾನ
- ಕಿನ್ನಾಳ ಕಲೆ
- ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಜೋಳ ಉತ್ಪಾದನೆ
- ಆನೆಗೊಂದಿ (ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ರಾಜಧಾನಿ)
ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್-ಕರ್ನಾಟಕ (ಕಲ್ಯಾಣ-ಕರ್ನಾಟಕ) ಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಶರಣರ ತತ್ವಗಳು ಮತ್ತು ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಭಾವವಿದೆ.
ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು
- ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ (ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ)
- ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ, ಗುರೆಳ್ಳು ಪುಡಿ
- ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಕಾಳು ಪಲ್ಯಗಳು
- ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
- ಗಿರ್ಮಿಟ್ (ಮಂಡಕ್ಕಿ ಒಗ್ಗರಣೆ)
- ಹುರುಳಿ ಸಾರು (ಹೊಲಸು ಸಾರು)
- ಪುಂಡಿ ಪಲ್ಯ
ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು
- ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ, ಶೇಂಗಾ)
- ಗೋಧಿ ಹುಗ್ಗಿ
- ಸಜ್ಜಕ (ಕೇಸರಿಬಾತ್ ಮಾದರಿ)
- ಅತ್ರಾಸ (ಕಜ್ಜಾಯ)
- ಕರದಂಟು (ನೆರೆಯ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಭಾವ)
- ಬೆಲ್ಲದ ಸಜ್ಜಕ
ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಅಥವಾ ರುಮಾಲು ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಹಬ್ಬಗಳು
- ಗವಿಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಜಾತ್ರೆ (ಕೊಪ್ಪಳದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಜಾತ್ರೆ)
- ಯುಗಾದಿ
- ದೀಪಾವಳಿ
- ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
- ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ
- ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
- ಬಸವ ಜಯಂತಿ
- ಕನಕದಾಸ ಜಯಂತಿ
- ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು
ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
- ಉರ್ದು (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
- ಲಂಬಾಣಿ
- ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು
- ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಕೆಲವು ಪರಂಪರೆ)
- ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
- ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
- ಸಣ್ಣಾಟ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಾಟ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರಗಳು)
- ಕೀರ್ತನೆಗಳು
- ಲಾವಣಿ ಪದಗಳು
- ಕಿನ್ನಾಳ ಕಲೆ (ಮರದ ಕೆತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಾರಿಕೆ)
ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು
- ಗೀಗಿ ಪದ
- ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
- ಸೋಬಾನೆ ಪದ
- ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
- ವೀರಗಾಸೆ
- ಕಂಸಾಳೆ
- ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
- ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
- ಕರಡಿ ಮಜಲು
- ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಯಾಟ (ಭೀಮವ್ವ ಶಿಳ್ಳೇಕ್ಯಾತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು
ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್-ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ, ಶರಣರ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಭಾವ.
ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು
- ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಪುರಾತತ್ವ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು. ಆನೆಗೊಂದಿ ಮತ್ತು ಹಂಪಿಯ (ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆ) ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿವೆ.
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಜನಸಂಖ್ಯೆ
1,389,920 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ
68.09% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಲಿಂಗಾನುಪಾತ
ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 983 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ
ಕೊಪ್ಪಳ, ಗಂಗಾವತಿ, ಕುಷ್ಟಗಿ, ಯಲಬುರ್ಗಾ ನಗರಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 19.75% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)
ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯು (ಹಿಂದಿನ 'ಕೋಪಣ ನಗರ') ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಾಚೀನತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ. ಗಂಗಾವತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಆನೆಗೊಂದಿಯು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. 1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24 ರಂದು ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಹೊಸ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ
ಕ್ರಿ.ಪೂ. 3ನೇ ಶತಮಾನ
ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳು (ಗವಿಮಠ, ಪಾಲ್ಕಿಗುಂಡು) - ಮೌರ್ಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ
ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರ ಆಳ್ವಿಕೆ.
6ನೇ - 10ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಆಳ್ವಿಕೆ.
10ನೇ - 12ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆ (ಇಟಗಿ, ಕುಕನೂರು ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳು).
12ನೇ - 14ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಹೊಯ್ಸಳರು ಮತ್ತು ಸೇವುಣರ (ಯಾದವರು) ಆಳ್ವಿಕೆ.
14ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭ
ಆನೆಗೊಂದಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ರಾಜಧಾನಿ.
14ನೇ - 16ನೇ ಶತಮಾನ CE
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗ.
16ನೇ - 18ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು ಮತ್ತು ಮರಾಠರ ಪ್ರಭಾವ.
18ನೇ - 19ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆ.
1947 CE
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ (ಹೈದರಾಬಾದ್ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭಾಗ).
1948 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್
ಆಪರೇಷನ್ ಪೋಲೋ ಮೂಲಕ ಭಾರತ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ.
1956 ನವೆಂಬರ್ 1
ವಿಶಾಲ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ಕರ್ನಾಟಕ) ಸೇರ್ಪಡೆ (ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ).
1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24
ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಚನೆ.
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
ಐತಿಹಾಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ
ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು
- ಕೊಪ್ಪಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯಲ್ಲಿದೆ/ಹೊಸದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿದೆ)
- ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ (ನೆರೆಯ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಕೊಪ್ಪಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಹತ್ತಿರ)
ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಗಂಗಾವತಿ (ರಾಯಚೂರು ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)
- ಜಿಲ್ಲಾ ಕೃಷಿ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ, ಕೊಪ್ಪಳ
ಕಾಲೇಜುಗಳು
- ಕೊಪ್ಪಳ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ (KIMS), ಕೊಪ್ಪಳ (ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು)
- ಸರ್ಕಾರಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ಕೊಪ್ಪಳ
- ಗವಿಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಕಲಾ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕೊಪ್ಪಳ
- ಶ್ರೀ ವಿದ್ಯಾನಿಕೇತನ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜು, ಗಂಗಾವತಿ
- ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)
ಸಾರಿಗೆ
ರಸ್ತೆ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-50 (ಹೊಸಪೇಟೆ-ಸೊಲ್ಲಾಪುರ), NH-67 (ಹಳೆಯ NH-63: ಅಂಕೋಲಾ-ಗುత్తి) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NEKRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ರೈಲು
ಕೊಪ್ಪಳ (KBL) ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ. ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಗುಂತಕಲ್ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಗಂಗಾವತಿ (GGVT), ಮುನಿರಾಬಾದ್ (MRB - ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟಿಗೆ ಹತ್ತಿರ), ಭಾನಾಪುರ (BNP) ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.
ವಿಮಾನ
ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) (ಸುಮಾರು 120-140 ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BEP) (ಸೀಮಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ). ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR) ಸಹ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ (ಸುಮಾರು 350-380 ಕಿ.ಮೀ).
ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಾಲತಾಣ (koppal.nic.in)
- ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು (2011 ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅಂದಾಜುಗಳು)
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ (karnatakatourism.org)
- ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು
- ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು