ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರು:
ಹಾವೇರಿ
ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು:
ಹಾವೇರಿ, ಬ್ಯಾಡಗಿ, ಹಾನಗಲ್, ಹಿರೇಕೆರೂರು, ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು, ಸವಣೂರು, ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ, ರಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)
ಭಾಷೆ:
ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ), ಉರ್ದು, ಲಂಬಾಣಿ (ಕೆಲವು ತಾಂಡಾಗಳಲ್ಲಿ), ಮರಾಠಿ (ಕೆಲವು ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ):
4823
ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021 ಅಂದಾಜು):
1,597,668 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳು:
ವರದಾ, ತುಂಗಭದ್ರಾ, ಕುಮುದ್ವತಿ, ಧರ್ಮಾ
ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಳಗಳು:
  • ಕಾಗಿನೆಲೆ
  • ಬಂಕಾಪುರ ನವಿಲುಧಾಮ
  • ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
  • ಹಾನಗಲ್ ತಾರಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
  • ಸವಣೂರು
  • ಗುತ್ತಲ
  • ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಹಾವೇರಿ

ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು 'ಏಲಕ್ಕಿ ಕಂಪಿನ ನಾಡು' ಮತ್ತು 'ಕನಕ-ಶರೀಫ-ಸರ್ವಜ್ಞರ ಬೀಡು' ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಕೃಷಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ವರದಾ ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಗಳು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಜಲಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ.

ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ

ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

4823

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

  • ವರದಾ
  • ತುಂಗಭದ್ರಾ
  • ಕುಮುದ್ವತಿ
  • ಧರ್ಮಾ

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಫಲವತ್ತಾದ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಒಣ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ನವೆಂಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 600-800 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 14.7939° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 75.4037° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

  • ಧಾರವಾಡ (ಉತ್ತರ)
  • ಗದಗ (ಈಶಾನ್ಯ)
  • ವಿಜಯನಗರ ಮತ್ತು ದಾವಣಗೆರೆ (ಪೂರ್ವ)
  • ಶಿವಮೊಗ್ಗ (ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ)
  • ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ (ಪಶ್ಚಿಮ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 550-600 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಹಾವೇರಿ,ಬ್ಯಾಡಗಿ,ಹಾನಗಲ್,ಹಿರೇಕೆರೂರು,ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು,ಸವಣೂರು,ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ,ರಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)

ಆರ್ಥಿಕತೆ

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

  • ಕೃಷಿ (ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ, ಹತ್ತಿ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಜೋಳ)
  • ತೋಟಗಾರಿಕೆ (ಏಲಕ್ಕಿ - ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ)
  • ಹೈನುಗಾರಿಕೆ
  • ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
  • ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

  • ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಗಳು (ಟೆಕ್ಸ್‌ಟೈಲ್ ಮಿಲ್ಸ್)
  • ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು (ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿಗಳು, ಅಕ್ಕಿ ಗಿರಣಿಗಳು)
  • ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
  • ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮಗಳು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
  • ಬೀಜ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

  • ಹಾವೇರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇರಬಹುದು.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

  • ಕೈಮಗ್ಗ (ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ, ಹತ್ತಿ ಬಟ್ಟೆಗಳು)
  • ಕುಂಬಾರಿಕೆ
  • ಚಾಪೆ ನೇಯ್ಗೆ
  • ಏಲಕ್ಕಿ ಮಾಲೆ ತಯಾರಿಕೆ (ಹಾವೇರಿ ವಿಶೇಷ)

ಕೃಷಿ

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

  • ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು)
  • ಹತ್ತಿ
  • ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ (ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ)
  • ಜೋಳ
  • ಶೇಂಗಾ
  • ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
  • ಭತ್ತ (ನೀರಾವರಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
  • ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು (ತೊಗರಿ, ಹೆಸರು, ಕಡಲೆ)

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನದಿ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ವರದಾ ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಉಪನದಿಗಳಿಂದ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರಾವರಿ. ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ತುಂಗಾ ಮೇಲ್ದಂಡೆ ಯೋಜನೆ (Tunga Upper Project) ಮತ್ತು ವರದಾ ನದಿ ಯೋಜನೆಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳು.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

  • ಈರುಳ್ಳಿ
  • ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
  • ಮಾವು
  • ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
  • ಸಪೋಟ
  • ನಿಂಬೆ
  • ಹೂವುಗಳು (ಚೆಂಡು ಹೂ, ಸೇವಂತಿಗೆ)
  • ಏಲಕ್ಕಿ (ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹಾವೇರಿ ನಗರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಈಗ ಕಡಿಮೆ)

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬಲ್ಲ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

  • ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
  • ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಗಾಗಿ)
  • ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

  • ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು
  • ಮರಳು (ನದಿ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ನಿಯಂತ್ರಿತ)
  • ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 10-12% ಇರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಅರಣ್ಯ ತೇಪೆಗಳಾಗಿವೆ. ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಬಂಕಾಪುರ ನವಿಲುಧಾಮ ಪ್ರಮುಖ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳು.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ, ತೋಳ, ನರಿ ಮತ್ತು ಹೈನಾ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಬಂಕಾಪುರ ನವಿಲುಧಾಮವು ಭಾರತದಲ್ಲೇ ನವಿಲುಗಳಿಗಾಗಿ ಇರುವ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.

ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಏಲಕ್ಕಿ ಕಂಪಿನ ನಾಡು, ಕವಿಗಳ ಬೀಡು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ತಾಣಗಳ ನೆಲೆವೀಡು

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಕಾಗಿನೆಲೆ
ಧಾರ್ಮಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಯಾತ್ರಾಸ್ಥಳ
15-16ನೇ ಶತಮಾನದ ದಾಸವರೇಣ್ಯ ಕನಕದಾಸರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಕರ್ಮಭೂಮಿ. ಆದಿಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕನಕದಾಸರ ಅರಮನೆ (ಅವಶೇಷಗಳು) ಮತ್ತು ಕನಕ ಗುರುಪೀಠ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು.
ಬಂಕಾಪುರ ನವಿಲುಧಾಮ
ವನ್ಯಜೀವಿ, ಪಕ್ಷಿಧಾಮ, ಐತಿಹಾಸಿಕ
ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ನವಿಲುಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಮೀಸಲಾದ ಅಭಯಾರಣ್ಯ. ಸಾವಿರಾರು ನವಿಲುಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.
ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
ವನ್ಯಜೀವಿ, ಅಭಯಾರಣ್ಯ
ಕೃಷ್ಣಮೃಗ (Blackbuck) ಮತ್ತು ಗ್ರೇಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬಸ್ಟರ್ಡ್ (ಹೆಬ್ಬಕ) ಪಕ್ಷಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಅಭಯಾರಣ್ಯ.
ಹಾನಗಲ್ ತಾರಕೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಧಾರ್ಮಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಶೈಲಿಯ, 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ. ತನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ.
ಸವಣೂರು
ಐತಿಹಾಸಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ
ಹಿಂದೆ ನವಾಬರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪಟ್ಟಣ. ಸವಣೂರು ನವಾಬರ ಅರಮನೆ (ಅವಶೇಷಗಳು), ದರ್ಗಾಗಳು ಮತ್ತು ಹುಣಸೆ ಮರಗಳಿಗೆ (ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹಳೆಯದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ) ಪ್ರಸಿದ್ಧ.
ಗುತ್ತಲ
ಧಾರ್ಮಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ
ವರದಾ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ, ಗುತ್ತಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಕೋಟೆಯ ಅವಶೇಷಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ.
ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ ಮುಕ್ತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ಧಾರ್ಮಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಶೈಲಿಯ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಸುಂದರ ದೇವಾಲಯ.

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಹಾವೇರಿ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ನಗರದ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಶಿವ ದೇವಾಲಯ.
ಕಾಗಿನೆಲೆ ಮಹಾಸಂಸ್ಥಾನ ಕನಕ ಗುರು ಪೀಠ
ಕನಕದಾಸರ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರ.
ದೇವರಗುಡ್ಡ ಮಾಲತೇಶ ದೇವಸ್ಥಾನ
ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ, ಮೈಲಾರಲಿಂಗನ (ಮಾಲತೇಶ) ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಗೊರವಯ್ಯನವರು ಇಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ.
ಅಬಲೂರು
12ನೇ ಶತಮಾನದ ವಚನಕಾರ ಏಕಾಂತ ರಾಮಯ್ಯನವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ. ಬಸದಿ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.
ಹೆಗ್ಗೇರಿ ಕೆರೆ, ಹಾವೇರಿ
ನಗರದ ದೊಡ್ಡ ಕೆರೆ, ವಾಯುವಿಹಾರ ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೂಕ್ತ.
ರಟ್ಟಿಹಳ್ಳಿ ಕದಂಬೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ
ಕದಂಬರ ಶೈಲಿಯ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಾಲಯ.

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

  • ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರವಾಸ (ಕಾಗಿನೆಲೆ, ಹಾನಗಲ್, ಚೌಡಯ್ಯದಾನಪುರ, ಸವಣೂರು)
  • ವನ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರವಾಸ (ಬಂಕಾಪುರ ನವಿಲುಧಾಮ, ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು ಕೃಷ್ಣಮೃಗ ಅಭಯಾರಣ್ಯ)
  • ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರವಾಸ

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

  • ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ (ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಾದರೂ, ಹಾವೇರಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರಮುಖ)
  • ಕನಕದಾಸರು
  • ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರು (ನೆರೆಯ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯವರಾದರೂ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಂದಿಗೆ ನಂಟು)
  • ಸರ್ವಜ್ಞ (ತ್ರಿಪದಿ ಕವಿ)
  • ಏಲಕ್ಕಿ ಮಾಲೆಗಳು
  • ಕಾಗಿನೆಲೆ

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ನೇಕಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವೀರಶೈವ ಮತ್ತು ದಾಸ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಹೆಚ್ಚು.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

  • ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ
  • ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಪುಡಿಗಳು
  • ಹುರುಳಿಕಾಯಿ ಪಲ್ಯ
  • ಗಿರ್ಮಿಟ್ (ಮಂಡಕ್ಕಿ ಒಗ್ಗರಣೆ)
  • ಬೆಣ್ಣೆ ಕಡುಬು
  • ಮಡಿಕೆ ಕಾಳು ಪಲ್ಯ
  • ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ ಪುಡಿ

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

  • ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
  • ಗೋಧಿ ಹುಗ್ಗಿ
  • ಸಜ್ಜಕ (ಕೇಸರಿಬಾತ್ ಮಾದರಿ)
  • ಅತ್ರಾಸ (ಕಜ್ಜಾಯ)
  • ಶೇಂಗಾ ಉಂಡೆ
  • ಚಿಕ್ಕಿ

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು

  • ಯುಗಾದಿ
  • ದೀಪಾವಳಿ
  • ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
  • ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ
  • ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
  • ಕನಕ ಜಯಂತಿ
  • ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರ ಜಾತ್ರೆ (ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
  • ದೇವರಗುಡ್ಡ ಮಾಲತೇಶ ಜಾತ್ರೆ
  • ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

  • ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
  • ಉರ್ದು
  • ಲಂಬಾಣಿ (ಕೆಲವು ತಾಂಡಾಗಳಲ್ಲಿ)
  • ಮರಾಠಿ (ಕೆಲವು ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

  • ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
  • ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
  • ಸಣ್ಣಾಟ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಾಟ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರಗಳು)
  • ಕೀರ್ತನೆಗಳು
  • ಲಾವಣಿ ಪದಗಳು

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

  • ಗೀಗಿ ಪದ
  • ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
  • ಸೋಬಾನೆ ಪದ
  • ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
  • ವೀರಗಾಸೆ
  • ಕಂಸಾಳೆ
  • ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
  • ಗೊರವರ ಕುಣಿತ (ದೇವರಗುಡ್ಡದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ)

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

  • ಜಿಲ್ಲಾ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಹಾವೇರಿ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
  • ಕಾಗಿನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕನಕದಾಸರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ/ಮಾಹಿತಿ ಕೇಂದ್ರ.
  • ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ (ಗೋಟಗೋಡಿ) - ಜಾನಪದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ.

ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

1,597,668 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

77.40% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 951 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಹಾವೇರಿ, ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು, ಬ್ಯಾಡಗಿ, ಹಾನಗಲ್, ಸವಣೂರು, ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ ಪಟ್ಟಣಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 22.25% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಹಾನಗಲ್ ಕದಂಬರ ಒಂದು ಶಾಖೆಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಸವಣೂರು ನವಾಬರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. 1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24 ರಂದು ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಹೊಸ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ

ಮೌರ್ಯರು, ಶಾತವಾಹನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕುರುಹುಗಳು.

4ನೇ - 6ನೇ ಶತಮಾನ CE

ಕದಂಬರ ಆಳ್ವಿಕೆ.

6ನೇ - 12ನೇ ಶತಮಾನ CE

ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆ (ಹಾನಗಲ್, ಬಂಕಾಪುರ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳು).

12ನೇ - 14ನೇ ಶತಮಾನ CE

ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆ.

14ನೇ - 16ನೇ ಶತಮಾನ CE

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆ.

16ನೇ - 18ನೇ ಶತಮಾನ CE

ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನರು, ಸವಣೂರು ನವಾಬರು, ಮರಾಠರ ಪ್ರಭಾವ.

18ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ

ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆ.

1799 CE

ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಪತನದ ನಂತರ ಮರಾಠರ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ (ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಭಾಗ).

1947 CE

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ.

1956 ನವೆಂಬರ್ 1

ವಿಶಾಲ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ಕರ್ನಾಟಕ) ಸೇರ್ಪಡೆ (ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ).

1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24

ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಚನೆ.

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು

ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನ
ಕನಕದಾಸರು
ದಾಸಶ್ರೇಷ್ಠ, ಕವಿ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ (ಕಾಗಿನೆಲೆ).
ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರು (ನೆರೆಯ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಿಶುವಿನಹಾಳದಲ್ಲಿ ಜನನ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯೊಂದಿಗೆ ನಂಟು)
ತತ್ವಪದಕಾರ, ಸಂತ ಕವಿ.
ಸರ್ವಜ್ಞ
ತ್ರಿಪದಿ ಕವಿ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ (ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಗಳಿದ್ದರೂ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅಬಲೂರು ಒಂದು ವಾದ).
ಗಂಗೂಬಾಯಿ ಹಾನಗಲ್ (ನೆರೆಯ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಜನನ, ಹಾನಗಲ್ ಅವರ ಪೂರ್ವಜರ ಸ್ಥಳ)
ಖ್ಯಾತ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿ.
ಪಂ. ಪುಟ್ಟರಾಜ ಗವಾಯಿಗಳು (ನೆರೆಯ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯವರಾದರೂ, ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಂಗೀತ ಪರಂಪರೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ)
ಸಂಗೀತಗಾರ, ಸಾಹಿತಿ, ನಾಟಕಕಾರ.
ಸತೀಶ ಕುಲಕರ್ಣಿ
ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿ, ಪತ್ರಕರ್ತ.
ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ
ಬಸವರಾಜ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ (ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ).
ಕೆ.ಬಿ. ಕೋಳಿವಾಡ
ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಮಾಜಿ ಸಭಾಪತಿ, ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿ (ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು).
ಸಿ.ಎಂ. ಉದಾಸಿ
ಮಾಜಿ ಸಚಿವರು, ಹಿರಿಯ ರಾಜಕಾರಣಿ (ಹಾನಗಲ್).
ರುದ್ರಪ್ಪ ಲಮಾಣಿ
ಮಾಜಿ ಸಚಿವರು, ರಾಜಕಾರಣಿ.
ಕಲೆ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ
ಎಂ.ಎಸ್. ಮಾಳವಾಡ
ದೊಡ್ಡಾಟ ಕಲಾವಿದರು, ನಿರ್ದೇಶಕರು.
ಏಲಕ್ಕಿ ಮಾಲೆ ತಯಾರಿಸುವ ಕಲಾವಿದರು
ಹಾವೇರಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲೆಗಾರರು.

ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

  • ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗೋಟಗೋಡಿ, ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ ತಾಲ್ಲೂಕು

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

  • ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಹನುಮನಮಟ್ಟಿ (ಧಾರವಾಡ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)
  • ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗಗಳು

ಕಾಲೇಜುಗಳು

  • ಗುದ್ಲೆಪ್ಪ ಹಳ್ಳಿಕೇರಿ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಾವೇರಿ
  • ಸಿ.ಬಿ. ಕೊಲ್ಲಿ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್, ಹಾವೇರಿ
  • ಟಿ.ಎ.ಇ. ಸೊಸೈಟಿಯ ಕಲಾ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಾಲೇಜು, ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು
  • ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)
  • ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಖಾಸಗಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು)

ಸಾರಿಗೆ

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-48 (ಹಳೆಯ NH-4, ಬೆಂಗಳೂರು-ಪುಣೆ) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (KSRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ರೈಲು

ಹಾವೇರಿ (HVR) ಮತ್ತು ರಾಣೆಬೆನ್ನೂರು (RNR) ಬೆಂಗಳೂರು-ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು. ಬ್ಯಾಡಗಿ (BYD), ಸವಣೂರು (SVNR) ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) (ಸುಮಾರು 75-80 ಕಿ.ಮೀ). ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR) ಸಹ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ (ಸುಮಾರು 330 ಕಿ.ಮೀ).

ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಗಳು

  • ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಾಲತಾಣ (haveri.nic.in)
  • ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು (2011 ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅಂದಾಜುಗಳು)
  • ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ (karnatakatourism.org)
  • ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು
  • ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು