ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

4656

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ತುಂಗಭದ್ರಾ
• ಮಲಪ್ರಭಾ
• ಬೆಣ್ಣೆಹಳ್ಳ

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡವು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಶ್ರೇಣಿಯಾಗಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 600-700 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ಕುರುಹುಗಳಿವೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 15.4296° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 75.6355° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ಉತ್ತರ)
• ಕೊಪ್ಪಳ (ಪೂರ್ವ)
• ವಿಜಯನಗರ ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿ (ಆಗ್ನೇಯ)
• ದಾವಣಗೆರೆ (ದಕ್ಷಿಣ)
• ಹಾವೇರಿ (ನೈಋತ್ಯ)
• ಧಾರವಾಡ (ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 650-750 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಗದಗ-ಬೆಟಗೇರಿ,ರೋಣ,ಶಿರಹಟ್ಟಿ,ಮುಂಡರಗಿ,ನರಗುಂದ,ಗಜೇಂದ್ರಗಡ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು),ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ (ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕು)

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಕೃಷಿ (ಜೋಳ, ಹತ್ತಿ, ಶೇಂಗಾ, ಈರುಳ್ಳಿ)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಜವಳಿ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
• ಪವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಉದ್ಯಮಗಳು

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಜವಳಿ ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಪವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಜವಳಿ ಗಿರಣಿಗಳು (ಗದಗ, ಬೆಟಗೇರಿ)
• ಕೃಷಿ ಆಧಾರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು (ಎಣ್ಣೆ ಗಿರಣಿಗಳು, ದಾಲ್ ಮಿಲ್)
• ಪವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)
• ಮುದ್ರಣ ಉದ್ಯಮ (ಗದಗ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
• ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮಗಳು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ಗದಗದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಐಟಿ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು, ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕೈಮಗ್ಗ (ನವಲಗುಂದ ಜಮಖಾನಗಳು - GI Tag, ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ಜೋಳ (ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಬೆಳೆ)
• ಹತ್ತಿ
• ಶೇಂಗಾ
• ಈರುಳ್ಳಿ
• ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
• ತೊಗರಿ
• ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ
• ಗೋಧಿ
• ಕುಸುಬೆ

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಮರಳು ಮಿಶ್ರಿತ ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ತುಂಗಭದ್ರಾ ಮತ್ತು ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಅವುಗಳ ಕಾಲುವೆಗಳಿಂದ ನೀರಾವರಿ. ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ. ಮಲಪ್ರಭಾ ಬಲದಂಡೆ ಕಾಲುವೆ ಮತ್ತು ತುಂಗಭದ್ರಾ ಎಡದಂಡೆ ಕಾಲುವೆಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನೀರಾವರಿ ಮೂಲಗಳು.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಈರುಳ್ಳಿ (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು)
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
• ಮಾವು
• ಸಪೋಟ
• ನಿಂಬೆ
• ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
• ಹೂವುಗಳು

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬಲ್ಲ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
• ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಉಣ್ಣೆಗಾಗಿ)
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು (ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶ)
• ಚಿನ್ನ (ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು)
• ಗ್ರಾನೈಟ್ (ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ)
• ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು
• ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 8-10% ಇರಬಹುದು. ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವು ತೋಳ, ನರಿ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ಜಿಂಕೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಹಾಗೂ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆರೆಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಗದಗ - ಕವಿಗಳ ನಾಡು, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಬೀಡು, ವೀರನಾರಾಯಣನ ನೆಲೆ

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಇದು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಚಾಲುಕ್ಯರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಪ್ರವಾಸ (ಲಕ್ಕುಂಡಿ, ಡಂಬಳ, ಗದಗ)
• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ನರಗುಂದ, ಗಜೇಂದ್ರಗಡ)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ಗದಗ ವೀರನಾರಾಯಣ, ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ)
• ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಚಾರಣ (ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡ)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ಗದಗಿನ ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ (ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆ)
• ಲಕ್ಕುಂಡಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳು
• ಕಪ್ಪತಗುಡ್ಡದ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು
• ನರಗುಂದ ಬಂಡಾಯ
• ಮುದ್ರಣ ಉದ್ಯಮ
• ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ನೇಕಾರಿಕೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಲವು.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ (ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ, ಗುರೆಳ್ಳು ಪುಡಿ
• ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಕಾಳು ಪಲ್ಯಗಳು
• ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
• ಗಿರ್ಮಿಟ್ (ಮಂಡಕ್ಕಿ ಒಗ್ಗರಣೆ)
• ಹುರುಳಿ ಸಾರು (ಹೊಲಸು ಸಾರು)
• ಮಡಿಕೆ ಕಾಳು ಉಸಳಿ
• ಬೆಣ್ಣೆ ಖಾರಾ (ಖಾರಾ ದೋಸೆ)

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ, ಶೇಂಗಾ)
• ಗೋಧಿ ಹುಗ್ಗಿ
• ಸಜ್ಜಕ (ಕೇಸರಿಬಾತ್ ಮಾದರಿ)
• ಅತ್ರಾಸ (ಕಜ್ಜಾಯ)
• ಕರದಂಟು (ನೆರೆಯ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಭಾವ)
• ಬೆಲ್ಲದ ಸಜ್ಜಕ

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಅಥವಾ ರುಮಾಲು ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
• ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ
• ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
• ಬಸವ ಜಯಂತಿ
• ಲಕ್ಕುಂಡಿ ಉತ್ಸವ (ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ)
• ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು
• ನರಗುಂದ ಬಂಡಾಯ ದಿನಾಚರಣೆ

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ಉರ್ದು (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
• ಲಂಬಾಣಿ

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಪಂ. ಪುಟ್ಟರಾಜ ಗವಾಯಿಗಳ ಪರಂಪರೆ)
• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಸಣ್ಣಾಟ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಾಟ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರಗಳು)
• ಕೀರ್ತನೆಗಳು
• ಲಾವಣಿ ಪದಗಳು

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಗೀಗಿ ಪದ
• ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
• ಸೋಬಾನೆ ಪದ
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ವೀರಗಾಸೆ
• ಕಂಸಾಳೆ
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
• ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
• ಕರಡಿ ಮಜಲು

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ, ಶರಣರ ತತ್ವಗಳ ಪ್ರಭಾವ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ಗದಗ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಪುರಾತತ್ವ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು. ಲಕ್ಕುಂಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ ಕೇಂದ್ರ.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

1,064,570 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

75.12% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 978 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಗದಗ-ಬೆಟಗೇರಿ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ರೋಣ, ಲಕ್ಷ್ಮೇಶ್ವರ, ಶಿರಹಟ್ಟಿ, ಮುಂಡರಗಿ, ನರಗುಂದ, ಗಜೇಂದ್ರಗಡ ಇತರ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 35.63% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಲಕ್ಕುಂಡಿ ಮತ್ತು ಡಂಬಳಗಳು ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಗದಗಿನ ವೀರನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಕುಮಾರವ್ಯಾಸನಿಗೆ 'ಗದಗಿನ ಭಾರತ' ರಚಿಸಲು ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನರಗುಂದವು 1857ರ ಬಂಡಾಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. 1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24 ರಂದು ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಗದಗ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿ ಹೊಸ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಗ್ರಾಮೀಣಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗದಗ
• ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಶಿಗ್ಗಾಂವಿ (ನೆರೆಯ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆ, ಗದಗಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರ)

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ಗದಗ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆಯ (GIMS) ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗಗಳು
• ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಗದಗ (ಧಾರವಾಡ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ಗದಗ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ (GIMS), ಗದಗ (ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು)
• ಎ.ಎಸ್.ಎಸ್. ವಾಣಿಜ್ಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗದಗ
• ಜೆ.ಟಿ. ಕಾಲೇಜು, ಗದಗ
• ತೋಂಟದಾರ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (TUMCOS), ಗದಗ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)
• ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ ಕಾಲೇಜುಗಳು

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-67 (ಹಳೆಯ NH-63: ಅಂಕೋಲಾ-ಗುత్తి), NH-52 (ಹಳೆಯ NH-218: ಬೀದರ್-ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಯುವ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NWKRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ರೈಲು

ಗದಗ ಜಂಕ್ಷನ್ (GDG) ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ, ವಿಜಯಪುರ, ಗುಂತಕಲ್ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ರೋಣ (RON), ಮುಂಡರಗಿ (MGD), ಶಿರಹಟ್ಟಿ (SRI) ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) (ಸುಮಾರು 60-70 ಕಿ.ಮೀ). ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR) ಸಹ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪರ್ಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ (ಸುಮಾರು 350 ಕಿ.ಮೀ).