ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ
- ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಸರು:
- ಧಾರವಾಡ
- ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು:
- ಧಾರವಾಡ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ನಗರ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮೀಣ, ಕಲಘಟಗಿ, ಕುಂದಗೋಳ, ನವಲಗುಂದ, ಅಣ್ಣಿಗೇರಿ, ಅಳ್ನಾವರ
- ಭಾಷೆ:
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ), ಉರ್ದು (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ), ಮರಾಠಿ (ಕೆಲವು ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ), ಕೊಂಕಣಿ (ಸೀಮಿತ)
- ವ್ಯಾಪ್ತಿ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ):
- 4260
- ಜನಸಂಖ್ಯೆ (2021 ಅಂದಾಜು):
- 1,847,023 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
- ಪ್ರಮುಖ ನದಿಗಳು:
- ಮಲಪ್ರಭಾ, ತುಪ್ಪರಿಹಳ್ಳ, ಶಾಲ್ಮಲಾ, ಬೆಣ್ಣೆಹಳ್ಳ
- ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸ್ಥಳಗಳು:
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ
- ನೃಪತುಂಗ ಬೆಟ್ಟ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ
- ಉಣಕಲ್ ಕೆರೆ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಮೌಳೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ
- ಸಿದ್ಧಾರೂಢ ಮಠ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ
- ಧಾರವಾಡ ಕೋಟೆ (ಅಪೂರ್ಣ ಅಥವಾ ಅವಶೇಷ)
- ನವಲಗುಂದ ಜಮಖಾನಗಳು
ಧಾರವಾಡ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯು 'ವಿದ್ಯಾಕಾಶಿ' ಮತ್ತು 'ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಗರಿ' ಎಂದೇ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ ಪರಂಪರೆ, ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಕೊಡುಗೆಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಮಲಪ್ರಭಾ ಮತ್ತು ತುಪ್ಪರಿಹಳ್ಳ ನದಿಗಳು ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತವೆ. ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಅವಳಿ ನಗರಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ.
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)
4260
ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು
- ಮಲಪ್ರಭಾ
- ತುಪ್ಪರಿಹಳ್ಳ
- ಶಾಲ್ಮಲಾ
- ಬೆಣ್ಣೆಹಳ್ಳ
ಭೂಪ್ರದೇಶ
ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ಸಮತಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಅಲೆಯಲೆಯಾದ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಹವಾಮಾನ
ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಮತ್ತು ಸೌಮ್ಯ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಸಾಧಾರಣ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 700-800 ಮಿ.ಮೀ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ
ಅಂದಾಜು 15.4589° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 75.0078° E ರೇಖಾಂಶ (ಧಾರವಾಡ ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)
ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು
- ಬೆಳಗಾವಿ (ಉತ್ತರ)
- ಗದಗ (ಪೂರ್ವ)
- ಹಾವೇರಿ (ದಕ್ಷಿಣ)
- ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ (ಪಶ್ಚಿಮ)
ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ)
ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 750 ಮೀಟರ್ (2460 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.
ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು
ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು
ಧಾರವಾಡ,ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ನಗರ,ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮೀಣ,ಕಲಘಟಗಿ,ಕುಂದಗೋಳ,ನವಲಗುಂದ,ಅಣ್ಣಿಗೇರಿ,ಅಳ್ನಾವರ
ಆರ್ಥಿಕತೆ
ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು
- ಕೃಷಿ (ಹತ್ತಿ, ಜೋಳ, ಶೇಂಗಾ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ)
- ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಯಂತ್ರೋಪಕರಣ, ಜವಳಿ, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
- ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ (ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರ)
- ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್
- ಸೇವಾ ವಲಯ
ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ
ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಅವಳಿ ನಗರಗಳು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಆರ್ಥಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ.
ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ (ಉದಾ: ಕಿರ್ಲೋಸ್ಕರ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್)
- ಜವಳಿ ಗಿರಣಿಗಳು (ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ)
- ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
- ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮಗಳು
- ರೈಲ್ವೆ ಕಾರ್ಯಾಗಾರ (ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ - ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ)
ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ಗಳು
- ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ (ಆರ್ಯಭಟ ಟೆಕ್ ಪಾರ್ಕ್) ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಹಲವಾರು ಐಟಿ ಮತ್ತು ಐಟಿಇಎಸ್ ಕಂಪನಿಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. 'ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೂರನೇ ಐಟಿ ರಾಜಧಾನಿ'ಯಾಗುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು
- ಕೈಮಗ್ಗ (ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ, ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಸೀರೆ, ನವಲಗುಂದ ಜಮಖಾನಗಳು - GI Tag)
- ಕುಂಬಾರಿಕೆ
- ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
- ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ
- ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಬೆತ್ತದ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು
ಕೃಷಿ
ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು
- ಹತ್ತಿ (ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆ)
- ಜೋಳ
- ಶೇಂಗಾ
- ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ (ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
- ಗೋಧಿ
- ಸೋಯಾಬೀನ್
- ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು (ತೊಗರಿ, ಕಡಲೆ)
- ಈರುಳ್ಳಿ
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ
ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಮಣ್ಣು.
ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು
ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿ ಕಾಲುವೆಗಳು, ತುಪ್ಪರಿಹಳ್ಳ ಮತ್ತು ಬೆಣ್ಣೆಹಳ್ಳ ಯೋಜನೆಗಳು ಹಾಗೂ ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ. ಕೊಳವೆ ಬಾವಿ ನೀರಾವರಿಯೂ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ. ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯವು ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೃಷಿ ಮಳೆ ಆಶ್ರಿತವಾಗಿದೆ.
ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು
- ಮಾವು
- ಸಪೋಟ
- ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
- ಈರುಳ್ಳಿ
- ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
- ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
- ತರಕಾರಿಗಳು
- ಹೂವುಗಳು
ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಕಸುಬಲ್ಲ.
ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ
- ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ - ಧಾರವಾಡ ಹಾಲು ಒಕ್ಕೂಟ)
- ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
- ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
- ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು
- ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
- ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
- ಬಾಕ್ಸೈಟ್ (ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
- ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು
- ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು
ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು
ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 15-18% ಇರಬಹುದು. ಕಲಘಟಗಿ, ಅಳ್ನಾವರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅರಣ್ಯವಿದೆ. ಇವು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಅಂಚಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿವೆ.
ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ
ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಅಂಚಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗ. ತೇಗ, ಬೀಟೆ, ಹೊನ್ನೆ, ನಂದಿ, ಬಿದಿರು ಮುಂತಾದ ಮರಗಳು. ಚಿರತೆ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ಜಿಂಕೆ, ನರಿ, ಮೊಲ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆರೆಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
ಹೆಸರುವಾಸಿ
ಧಾರವಾಡ - ವಿದ್ಯಾಕಾಶಿ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ, ಪೇಡೆಯ ಸವಿ
ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು
ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ
ಅಕ್ಟೋಬರ್ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ.
ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು
- ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರವಾಸ (ಕರ್ನಾಟಕ ವಿ.ವಿ, ಸಾಧನಕೇರಿ, ಸಿದ್ಧಾರೂಢ ಮಠ)
- ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ವಿಹಾರ (ನೃಪತುಂಗ ಬೆಟ್ಟ, ಉಣಕಲ್ ಕೆರೆ)
- ಕರಕುಶಲ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ನವಲಗುಂದ, ಕಲಘಟಗಿ, ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾ)
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ
ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು
- ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾ (GI Tag)
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
- ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ
- ನವಲಗುಂದ ಜಮಖಾನಗಳು
- ಸಾಹಿತ್ಯ ದಿಗ್ಗಜರು (ದ.ರಾ. ಬೇಂದ್ರೆ, ವಿ.ಕೃ. ಗೋಕಾಕ, ಗಿರೀಶ ಕಾರ್ನಾಡ ಇತ್ಯಾದಿ)
- ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಅವಳಿ ನಗರಗಳು
ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ.
ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು
- ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ (ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ)
- ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ, ಗುರೆಳ್ಳು ಪುಡಿ
- ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಕಾಳು ಪಲ್ಯಗಳು
- ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
- ಗಿರ್ಮಿಟ್ (ಮಂಡಕ್ಕಿ ಒಗ್ಗರಣೆ)
- ಮಂಡಾಳ ಒಗ್ಗರಣೆ
- ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾ
- ಬೆಣ್ಣೆ ಕಡುಬು
- ಮಿರ್ಚಿ ಬಜ್ಜಿ
ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು
- ಧಾರವಾಡ ಪೇಡಾ (ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ)
- ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
- ಕರದಂಟು (ನೆರೆಯ ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಭಾವ)
- ಸಜ್ಜಕ (ಕೇಸರಿಬಾತ್ ಮಾದರಿ)
- ಅತ್ರಾಸ (ಕಜ್ಜಾಯ)
- ಗೋಧಿ ಹುಗ್ಗಿ
ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಅಥವಾ ರುಮಾಲು ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಹಬ್ಬಗಳು
- ಯುಗಾದಿ
- ದೀಪಾವಳಿ
- ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವಗಳು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತವೆ)
- ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ
- ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
- ಸಿದ್ಧಾರೂಢರ ಜಾತ್ರೆ
- ಧಾರವಾಡ ಉತ್ಸವ (ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ)
- ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು
ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು
- ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
- ಉರ್ದು (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
- ಮರಾಠಿ (ಕೆಲವು ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
- ಕೊಂಕಣಿ (ಸೀಮಿತ)
ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು
- ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಕಿರಣಾ ಮತ್ತು ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ಘರಾಣೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ)
- ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ
- ನಾಟಕ (ಕನ್ನಡ ರಂಗಭೂಮಿ)
- ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ಕವಿಗೋಷ್ಠಿಗಳು
ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು
- ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
- ಕೋಲಾಟ
- ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
- ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
- ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
- ಕರಡಿ ಮಜಲು
- ಜಗ್ಗಲಿಗೆ ಕುಣಿತ
- ಕೃಷ್ಣ ಪಾರಿಜಾತ
ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು
ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಗೌರವ.
ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪುರಾತತ್ವ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು
- ಧಾರವಾಡ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ
- ಕಲಾಭವನ, ಧಾರವಾಡ (ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನಾಲಯ)
- ಇಂಟ್ಯಾಕ್ ಹೆರಿಟೇಜ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಧಾರವಾಡ (ಖಾಸಗಿ)
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
ಜನಸಂಖ್ಯೆ
1,847,023 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ
80.00% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ಲಿಂಗಾನುಪಾತ
ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 971 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)
ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ
ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಧಾರವಾಡ ಅವಳಿ ನಗರಗಳು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ಕಲಘಟಗಿ, ಕುಂದಗೋಳ, ನವಲಗುಂದ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 56.82% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.
ಇತಿಹಾಸ
ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)
ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. 1818ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಶವಾಗಿ, ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಭಾಗವಾಯಿತು. ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಧಾರವಾಡವು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. 1997ರಲ್ಲಿ ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿ ಗದಗ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.
ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲ
ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕುರುಹುಗಳು.
6ನೇ - 10ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಆಳ್ವಿಕೆ.
10ನೇ - 12ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆ (ಅಣ್ಣಿಗೇರಿ, ಕುಂದಗೋಳ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳು).
12ನೇ - 14ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಹೊಯ್ಸಳರು ಮತ್ತು ಸೇವುಣರ (ಯಾದವರು) ಆಳ್ವಿಕೆ.
14ನೇ - 16ನೇ ಶತಮಾನ CE
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆ.
16ನೇ - 18ನೇ ಶತಮಾನ CE
ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು ಮತ್ತು ಮರಾಠರ ಪ್ರಭಾವ.
1818 CE
ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ (ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ).
1830 CE
ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ರಚನೆ (ದಕ್ಷಿಣ ಮರಾಠಾ ದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿ).
1947 CE
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ.
1956 ನವೆಂಬರ್ 1
ವಿಶಾಲ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ಕರ್ನಾಟಕ) ಸೇರ್ಪಡೆ.
1997 ಆಗಸ್ಟ್ 24
ಧಾರವಾಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಗದಗ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ರಚನೆ.
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ
ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವೆ
ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ
ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ
ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ (KUD)
- ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ (UAS Dharwad)
- ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ಧಾರವಾಡ (IIT Dharwad)
- ಭಾರತೀಯ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ಧಾರವಾಡ (IIIT Dharwad)
ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿವಿಧ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗಗಳು
- ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು
- ಧಾರವಾಡ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ
ಕಾಲೇಜುಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಕಲಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ (KCD)
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ
- ಎಸ್.ಡಿ.ಎಂ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ
- ಬಿ.ವಿ.ಬಿ. ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ (KLE Tech University ಅಂಗ)
- ಕರ್ನಾಟಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (KIMS), ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ (ಈಗ ಕರ್ನಾಟಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ)
- ಜೆ.ಎಸ್.ಎಸ್. ಸಕ್ರಿ ಕಾನೂನು ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ
- ಪಿ.ಸಿ. ಜಾಬಿನ್ ವಿಜ್ಞಾನ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ
ಸಾರಿಗೆ
ರಸ್ತೆ
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-48 (ಹಳೆಯ NH-4, ಬೆಂಗಳೂರು-ಪುಣೆ) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. NH-67 (ಹಳೆಯ NH-63: ಅಂಕೋಲಾ-ಗುత్తి) ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಯುವ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NWKRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ರೈಲು
ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಜಂಕ್ಷನ್ (UBL) ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ. ಧಾರವಾಡ (DWR) ಸಹ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣ. ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ.
ವಿಮಾನ
ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) ದೇಶೀಯ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ, ದೆಹಲಿ, ಚೆನ್ನೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮುಂತಾದ ನಗರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ.
ಮಾಹಿತಿ ಆಧಾರಗಳು
- ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕೃತ ಜಿಲ್ಲಾ ಜಾಲತಾಣ (dharwad.nic.in)
- ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಜನಗಣತಿ ವರದಿಗಳು (2011 ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅಂದಾಜುಗಳು)
- ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಮಾಹಿತಿ (karnatakatourism.org)
- ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು
- ಪ್ರಮುಖ ಸುದ್ದಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳು