ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

8440

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ವೇದಾವತಿ (ಹಗರಿ)
• ತುಂಗಭದ್ರಾ (ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉತ್ತರ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ)

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆ ಬೆಟ್ಟಗಳು, ಜೋಗಿಮಟ್ಟಿ ಗಿರಿಧಾಮ, ಚಂದ್ರವಳ್ಳಿ ಬೆಟ್ಟಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಭೂಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಒಣ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ನವೆಂಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 550-650 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss), ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳು (ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು, ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ಮತ್ತು ತಾಮ್ರದ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬಂಡೆಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟ ಭೂರೂಪಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿವೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 14.2258° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 76.3981° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ವಿಜಯನಗರ (ವಾಯುವ್ಯ)
• ಬಳ್ಳಾರಿ (ಉತ್ತರ)
• ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ (ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ) (ಈಶಾನ್ಯ)
• ತುಮಕೂರು (ಆಗ್ನೇಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ)
• ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು (ನೈಋತ್ಯ)
• ದಾವಣಗೆರೆ (ಪಶ್ಚಿಮ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 732 ಮೀಟರ್ (2402 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ,ಚಳ್ಳಕೆರೆ,ಹಿರಿಯೂರು,ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ,ಹೊಸದುರ್ಗ,ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಕೃಷಿ (ಶೇಂಗಾ, ಜೋಳ, ರಾಗಿ, ಈರುಳ್ಳಿ, ಹತ್ತಿ)
• ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ (ಕುರಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್, ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
• ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (ತಾಮ್ರ, ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು - ಸೀಮಿತ)
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಪವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈರುಳ್ಳಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪು (ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್) ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು
• ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶೇಂಗಾ ಎಣ್ಣೆ, ಈರುಳ್ಳಿ ಸಂಸ್ಕರಣೆ)
• ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
• ಗ್ರಾನೈಟ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
• ಪವನ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕಗಳು (ವಿಂಡ್‌ಮಿಲ್‌ಗಳು)

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ಚಿತ್ರದುರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಐಟಿ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು, ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಸೀರೆಗಳು - ವಿಶಿಷ್ಟ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆ)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಕೈಮಗ್ಗ

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ಶೇಂಗಾ (ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬೆಳೆ)
• ಜೋಳ
• ರಾಗಿ
• ಈರುಳ್ಳಿ (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು)
• ಹತ್ತಿ
• ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
• ತೊಗರಿ
• ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ
• ಭತ್ತ (ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು, ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಜಲ್ಲಿಕಲ್ಲು ಮಿಶ್ರಿತ ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ (ಮಾರಿ ಕಣಿವೆ) ಅಣೆಕಟ್ಟು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ನೀರಾವರಿ ಮೂಲ. ವೇದಾವತಿ ನದಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಉಪನದಿಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಹಲವಾರು ಕೆರೆಗಳಿಂದ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯವಿದೆ. ಕೊಳವೆ ಬಾವಿ ನೀರಾವರಿಯೂ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೃಷಿ ಮಳೆ ಆಶ್ರಿತವಾಗಿದೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಈರುಳ್ಳಿ
• ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ಮಾವು
• ಸಪೋಟ
• ದಾಳಿಂಬೆ
• ನಿಂಬೆ
• ಹೂವುಗಳು

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ).

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಕುರಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ಪ್ರಮುಖ ಉಪಕಸುಬು)
• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
• ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ತಾಮ್ರದ ಅದಿರು (ಇಂಗಳದಾಳ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಣಿ ಇತ್ತು)
• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು
• ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್
• ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು
• ಗ್ರಾನೈಟ್ (ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳ)
• ಚಿನ್ನ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
• ಕೈಯನೈಟ್
• ಡಾಲಮೈಟ್

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 12-15% ಇರಬಹುದು. ಜೋಗಿಮಟ್ಟಿ, ಆಡುಮಲ್ಲೇಶ್ವರ, ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಅರಣ್ಯಗಳಿವೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಒಣ ಎಲೆ ಉದುರುವ ಕಾಡುಗಳಾಗಿವೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಜೋಗಿಮಟ್ಟಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಚಿರತೆ, ಕರಡಿ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ಜಿಂಕೆ, ನರಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪದ ಸಸ್ಯ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಮೃಗಗಳು ಮತ್ತು ತೋಳಗಳು ಸಹ ವರದಿಯಾಗಿವೆ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಕಲ್ನಾಡಿನ ವೀರ ಚರಿತ್ರೆ, ಕೋಟೆ ಕೊತ್ತಲಗಳ ನಾಡು

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೋಟೆ ಹತ್ತಲು ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋಟೆಗಳ ಪ್ರವಾಸ (ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು, ಹೊಸದುರ್ಗ)
• ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ಚಂದ್ರವಳ್ಳಿ, ಬ್ರಹ್ಮಗಿರಿ)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ನಾಯಕನಹಟ್ಟಿ, ಆಡುಮಲ್ಲೇಶ್ವರ)
• ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಗಿರಿಧಾಮ (ಜೋಗಿಮಟ್ಟಿ, ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಏಳು ಸುತ್ತಿನ ಕೋಟೆ
• ಒನಕೆ ಓಬವ್ವಳ ಶೌರ್ಯ
• ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು
• ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳು
• ಶೇಂಗಾ ಮತ್ತು ಈರುಳ್ಳಿ ಬೆಳೆ
• ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ವೀರ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಬಯಲುಸೀಮೆಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಪುಡಿಗಳು
• ಹುರುಳಿಕಾಯಿ ಪಲ್ಯ
• ರಾಗಿ ಮುದ್ದೆ ಮತ್ತು ಬಸ್ಸಾರು
• ನವಣೆ ಅಕ್ಕಿ ಖಾದ್ಯಗಳು
• ಖಾರಾ ಮಂಡಕ್ಕಿ (ಚುರುಮುರಿ)
• ಮಿರ್ಚಿ ಬಜ್ಜಿ

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಹೋಳಿಗೆ
• ಕಡಲೆಕಾಯಿ ಚಿಕ್ಕಿ
• ಎಳ್ಳುಂಡೆ
• ಸಜ್ಜಕ

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೀರೆ (ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ, ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ) ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಅಥವಾ ರುಮಾಲು ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
• ನವರಾತ್ರಿ
• ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ
• ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
• ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆ ಉತ್ಸವ (ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ)
• ನಾಯಕನಹಟ್ಟಿ ತಿಪ್ಪೇರುದ್ರಸ್ವಾಮಿ ಜಾತ್ರೆ
• ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)
• ಲಂಬಾಣಿ (ಲಂಬಾಣಿ ತಾಂಡಾಗಳಲ್ಲಿ)
• ಉರ್ದು

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಕೋಲಾಟ
• ಸಣ್ಣಾಟ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಾಟ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರಗಳು)
• ಕಂಸಾಳೆ
• ವೀರಗಾಸೆ

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಗೀಗಿ ಪದ
• ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
• ಸೋಬಾನೆ ಪದ
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ವೀರಗಾಸೆ
• ಕೀಲುಕುದುರೆ
• ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಯಾಟ
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
• ಹಗಲು ವೇಷಗಾರರು

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ವೀರರ ಆರಾಧನೆ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಕೋಟೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
• ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

1,659,456 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

73.71% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 969 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ಹಿರಿಯೂರು, ಚಳ್ಳಕೆರೆ, ಹೊಸದುರ್ಗ, ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ, ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು ಇತರ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 19.87% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಪ್ರಾಗೈತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಜನವಸತಿಯ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಚಂದ್ರವಳ್ಳಿ). ಮೌರ್ಯರು, ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ವಿಜಯನಗರದ ಪತನಾನಂತರ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ನಾಯಕ ಪಾಳೇಗಾರರು (15ನೇ-18ನೇ ಶತಮಾನ) ಪ್ರಬಲರಾಗಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದರು. ಮದಕರಿ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಒನಕೆ ಓಬವ್ವಳ ಶೌರ್ಯವು ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ನಂತರ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ವಶವಾಯಿತು. 1799ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟು, ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನದ ಭಾಗವಾಯಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ದಾವಣಗೆರೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದರೆ/ಪ್ರಸ್ತಾಪನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ)

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ISRO), ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆ (DRDO), ಭಾಭಾ ಅಣು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ (BARC) - ಇವುಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಚಳ್ಳಕೆರೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕುದಾಪುರ ಬಳಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿವೆ.
• ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ, ಹಿರಿಯೂರು (ಬಾಗಲಕೋಟೆ ತೋಟಗಾರಿಕಾ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ).

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ಸರ್ಕಾರಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಕಲಾ ಕಾಲೇಜು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
• ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ಎಸ್‌ಜೆಎಂ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
• ಎಸ್.ಜೆ.ಎಂ. ದಂತ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪತ್ರೆ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
• ಎಸ್.ಜೆ.ಎಂ. ಫಾರ್ಮಸಿ ಕಾಲೇಜು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-48 (ಬೆಂಗಳೂರು-ಪುಣೆ), NH-150A (ಶಿವಮೊಗ್ಗ-ಚಿಂತಾಮಣಿ), NH-369 (ಹಳೆಯ NH-13 ಮಂಗಳೂರು-ಶೋಲಾಪುರ) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ. ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (KSRTC) ಉತ್ತಮ ಬಸ್ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.

ರೈಲು

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (CTA) ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಬೆಂಗಳೂರು, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಬಳ್ಳಾರಿ, ಗುಂತಕಲ್ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಚಳ್ಳಕೆರೆ (CHKE), ಹಿರಿಯೂರು (HRR) ಇತರ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR) (ಸುಮಾರು 200-220 ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) (ಸುಮಾರು 200 ಕಿ.ಮೀ).