ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

13415

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ಕೃಷ್ಣಾ
• ಘಟಪ್ರಭಾ
• ಮಲಪ್ರಭಾ
• ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ
• ಹಿರಣ್ಯಕೇಶಿ
• ದೂಧಗಂಗಾ
• ವೇದಗಂಗಾ

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಇಳಿಜಾರು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಯಲುಸೀಮೆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕೃಷಿಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಸಮಶೀತೋಷ್ಣ ವಲಯದ ಹವಾಮಾನ. ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗವು ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಮತ್ತು ತಂಪಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಪೂರ್ವ ಭಾಗವು ಒಣ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ಸಾಧಾರಣ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಉತ್ತಮ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ಅಕ್ಟೋಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 700 ಮಿ.ಮೀ ನಿಂದ 1500+ ಮಿ.ಮೀ ವರೆಗೆ (ಪ್ರದೇಶಾನುಸಾರ ಬದಲಾವಣೆ).

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಡೆಕ್ಕನ್ ಟ್ರ್ಯಾಪ್ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಶಿಲೆಗಳು, ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss) ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಬಾಕ್ಸೈಟ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 15.8575° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 74.5000° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ (ಕೊಲ್ಲಾಪುರ, ಸಾಂಗ್ಲಿ, ಸಿಂಧುದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು) (ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ)
• ವಿಜಯಪುರ (ಪೂರ್ವ)
• ಬಾಗಲಕೋಟೆ (ಆಗ್ನೇಯ)
• ಧಾರವಾಡ (ದಕ್ಷಿಣ)
• ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ (ನೈಋತ್ಯ)
• ಗೋವಾ ರಾಜ್ಯ (ನೈಋತ್ಯ)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 750 ಮೀಟರ್ (2460 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಬೆಳಗಾವಿ,ಅಥಣಿ,ಬೈಲಹೊಂಗಲ,ಚಿಕ್ಕೋಡಿ,ಗೋಕಾಕ,ಹುಕ್ಕೇರಿ,ಖಾನಾಪುರ,ಕಿತ್ತೂರು,ಮೂಡಲಗಿ,ನಿಪ್ಪಾಣಿ,ಕಾಗವಾಡ,ರಾಯಬಾಗ,ರಾಮದುರ್ಗ,ಸವದತ್ತಿ (ಸೌಂದತ್ತಿ)

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಕೃಷಿ (ಕಬ್ಬು, ಹತ್ತಿ, ಜೋಳ, ತಂಬಾಕು)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಸಕ್ಕರೆ, ಫೌಂಡ್ರಿ, ಹೈಡ್ರಾಲಿಕ್ಸ್, ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳು)
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಸೇವಾ ವಲಯ
• ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ವಲಯಗಳ ಮೂಲಕ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಕ್ಕರೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು)
• ಫೌಂಡ್ರಿ ಉದ್ಯಮ (ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು)
• ಹೈಡ್ರಾಲಿಕ್ ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಆಟೋಮೊಬೈಲ್ ಬಿಡಿಭಾಗಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಜವಳಿ ಗಿರಣಿಗಳು (ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ)
• ಕೃಷಿ ಉಪಕರಣಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
• ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಉತ್ಪಾದನಾ ಘಟಕ (ಹಿಂದಾಲ್ಕೊ, ಬೆಳಗಾವಿ)

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಐಟಿ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಆಧಾರಿತ ಕಂಪನಿಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. 'ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಐಟಿ ರಾಜಧಾನಿ'ಯಾಗುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕೈಮಗ್ಗ (ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ, ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಸೀರೆ)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೊಲ್ಲಾಪುರಿ ಚಪ್ಪಲಿಗಳ ಪ್ರಭಾವ)
• ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ
• ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಬೆತ್ತದ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳು

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ಕಬ್ಬು (ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಜಿಲ್ಲೆ)
• ಹತ್ತಿ
• ಜೋಳ
• ತಂಬಾಕು
• ಗೋಧಿ
• ಭತ್ತ (ನೀರಾವರಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)
• ಸೋಯಾಬೀನ್
• ಶೇಂಗಾ
• ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು (ತೊಗರಿ, ಕಡಲೆ)

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಹತ್ತಿ ಮಣ್ಣು (regur soil) - ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು, ಲ್ಯಾಟರೈಟ್ ಮಣ್ಣು (ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು (ನದಿ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ).

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ಕೃಷ್ಣಾ, ಘಟಪ್ರಭಾ, ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಹಿಡಕಲ್ ಜಲಾಶಯ (ರಾಜಾ ಲಖಮಗೌಡ ಅಣೆಕಟ್ಟು), ನವಿಲುತೀರ್ಥ ಜಲಾಶಯ (ರೇಣುಕಾ ಸಾಗರ) ಮುಂತಾದ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಪಕ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ. ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಏತ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳೂ ಇವೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಈರುಳ್ಳಿ
• ಟೊಮ್ಯಾಟೊ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ
• ಆಲೂಗಡ್ಡೆ
• ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
• ಮಾವು
• ಸಪೋಟ
• ದ್ರಾಕ್ಷಿ
• ಹೂವುಗಳು
• ತರಕಾರಿಗಳು

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ - ಬೆಳಗಾವಿ ಹಾಲು ಒಕ್ಕೂಟ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
• ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ
• ಎಮ್ಮೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ಬಾಕ್ಸೈಟ್ (ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಂ ಅದಿರು - ಬೆಳಗಾವಿ ಮತ್ತು ಖಾನಾಪುರದಲ್ಲಿ)
• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ)
• ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು
• ಡಾಲಮೈಟ್
• ಸಿಲಿಕಾ ಮರಳು
• ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗವು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ದಟ್ಟವಾದ ಅರಣ್ಯದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ಸುಮಾರು 20-25% ಇರಬಹುದು. ಖಾನಾಪುರ, ಬೆಳಗಾವಿ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅರಣ್ಯವಿದೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತೇಗ, ಬೀಟೆ, ಹೊನ್ನೆ, ನಂದಿ, ಸಾಗುವಾನಿ, ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳು. ಆನೆ, ಹುಲಿ, ಚಿರತೆ, ಕಾಡೆಮ್ಮೆ (ಗೌರ್), ಜಿಂಕೆ, ಕಡವೆ, ಕಾಡುಹಂದಿ, ತೋಳ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಚಿಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಭೀಮಗಡ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ, ಚೊರ್ಲಾ ಘಾಟ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಕುಂದಾ ನಗರಿ, ವೀರರ ಬೀಡು, ಪ್ರಕೃತಿ ಸೌಂದರ್ಯದ ತಾಣ

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ (ಜೂನ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್) ಜಲಪಾತಗಳು ಮೈದುಂಬಿ ಹರಿಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರವಾಸ (ಬೆಳಗಾವಿ ಕೋಟೆ, ಕಿತ್ತೂರು ಕೋಟೆ)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ಯಲ್ಲಮ್ಮನ ಗುಡ್ಡ, ಕಪಿಲೇಶ್ವರ, ಕಮಲ ಬಸದಿ)
• ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜಲಪಾತಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ (ಗೊಕಾಕ್, ಗೋಡಚಿನಮಲ್ಕಿ, ವಜ್ರಪೋಹ)
• ಸಾಹಸ ಮತ್ತು ವನ್ಯಜೀವಿ (ಭೀಮಗಡ)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ಕುಂದಾ (ಸಿಹಿ ತಿಂಡಿ)
• ಬೆಳಗಾವಿ ಕೋಟೆ
• ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ
• ಸಕ್ಕರೆ ಉತ್ಪಾದನೆ
• ಫೌಂಡ್ರಿ ಉದ್ಯಮ
• ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ
• ಸುವರ್ಣ ವಿಧಾನಸೌಧ

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಮರಾಠಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಸಂಗಮ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚಾರ-ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವೀರ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಭಿಮಾನಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿ.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ (ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ, ಅಗಸಿ ಚಟ್ನಿ, ಗುರೆಳ್ಳು ಪುಡಿ
• ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ಕಾಳು ಪಲ್ಯಗಳು
• ಕಡಕ್ ರೊಟ್ಟಿ
• ಗಿರ್ಮಿಟ್ (ಮಂಡಕ್ಕಿ ಒಗ್ಗರಣೆ)
• ಮಂಡಾಳ ಒಗ್ಗರಣೆ
• ಕುಂದಾ (ಸಿಹಿ)
• ಕರದಂಟು (ಗೋಕಾಕ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
• ಬೆಳಗಾವಿ ಪಾವ್ ಭಾಜಿ ಮತ್ತು ವಡಾ ಪಾವ್ (ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪ್ರಭಾವ)

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಕುಂದಾ (ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ)
• ಕರದಂಟು
• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
• ಸಜ್ಜಕ (ಕೇಸರಿಬಾತ್ ಮಾದರಿ)
• ಅತ್ರಾಸ (ಕಜ್ಜಾಯ)
• ಶೇಂಗಾ ಹೋಳಿಗೆ

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆ, ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಸೀರೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಲೆಗೆ ಪೇಟ ಅಥವಾ ರುಮಾಲು ಧರಿಸುವುದು ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಮರಾಠಿ ಶೈಲಿಯ ಉಡುಪುಗಳ ಪ್ರಭಾವವೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ (ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಣೇಶೋತ್ಸವಗಳು ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತವೆ)
• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ
• ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
• ಕಿತ್ತೂರು ಉತ್ಸವ (ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಆಯೋಜನೆ)
• ಯಲ್ಲಮ್ಮನ ಜಾತ್ರೆ
• ಮೊಹರಂ (ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆ)
• ಸ್ಥಳೀಯ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ಮರಾಠಿ (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ)
• ಉರ್ದು (ದಖನಿ ಉಪಭಾಷೆ)
• ಕೊಂಕಣಿ (ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ)

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ (ಕಿರಣಾ ಘರಾಣೆಯ ಪ್ರಭಾವ)
• ನಾಟಕ (ಮರಾಠಿ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ರಂಗಭೂಮಿ)
• ಲಾವಣಿ ಪದಗಳು
• ಕೀರ್ತನೆಗಳು

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಕೋಲಾಟ
• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು
• ಗೊಂದಲಿಗರ ಹಾಡುಗಳು
• ಕರಡಿ ಮಜಲು
• ಜಗ್ಗಲಿಗೆ ಕುಣಿತ
• ಕೃಷ್ಣ ಪಾರಿಜಾತ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ)

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಸ್ಮಾರಕ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಕಿತ್ತೂರು
• ಬೆಳಗಾವಿ ಕೋಟೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿರಬಹುದು.
• ಕಮಲ ಬಸದಿ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಸಂಗ್ರಹ.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

4,779,661 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಎರಡನೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆ)

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

73.48% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 973 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಬೆಳಗಾವಿ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ಗೋಕಾಕ, ಚಿಕ್ಕೋಡಿ, ನಿಪ್ಪಾಣಿ, ಅಥಣಿ, ಸವದತ್ತಿ ಇತರ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. 2011ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶೇ. 25.56% ನಗರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು (ಹಿಂದಿನ 'ವೇಣುಗ್ರಾಮ' - ಬಿದಿರಿನ ಗ್ರಾಮ) ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಟ್ಟರು (ಬೆಳಗಾವಿ ಇವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು), ಯಾದವರು, ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. 1818ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಶವಾಗಿ, ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಭಾಗವಾಯಿತು. ಕಿತ್ತೂರು ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನವರ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧದ ಹೋರಾಟ ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. 1956ರಲ್ಲಿ ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳ ವಿಂಗಡಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ (ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ) ಸೇರಿತು. ಕರ್ನಾಟಕ-ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಗಡಿ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಾವಿ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ರಾಣಿ ಚನ್ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬೆಳಗಾವಿ
• ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (VTU), ಬೆಳಗಾವಿ (ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜುಗಳ ಮಾತೃ ಸಂಸ್ಥೆ)
• ಕೆಎಲ್‌ಇ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಹೈಯರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಅಂಡ್ ರಿಸರ್ಚ್ (KAHER - ಡೀಮ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ), ಬೆಳಗಾವಿ

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗಗಳು
• ಕೆಎಲ್‌ಇ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಭಾಗಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ)
• ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿ ಸಂಸ್ಥೆ (National Institute of Traditional Medicine - ICMR), ಬೆಳಗಾವಿ
• ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಬೆಳಗಾವಿ (ಧಾರವಾಡ ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (JNMC), ಬೆಳಗಾವಿ (KAHER ಅಂಗ)
• ಗೋಗ್ಟೆ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (GIT), ಬೆಳಗಾವಿ
• ಕೆಎಲ್‌ಇ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಡಾ. ಎಂ.ಎಸ್. ಶೇಷಗಿರಿ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಅಂಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ, ಬೆಳಗಾವಿ
• ಆರ್‌ಎಲ್‌ಎಸ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ (ಕಾನೂನು, ವಿಜ್ಞಾನ, ವಾಣಿಜ್ಯ), ಬೆಳಗಾವಿ
• ಜಿ.ಎಸ್.ಎಸ್. ಕಾಲೇಜು, ಬೆಳಗಾವಿ
• ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-48 (ಹಳೆಯ NH-4, ಬೆಂಗಳೂರು-ಪುಣೆ) ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. NH-748 (ಹಳೆಯ NH-4A, ಬೆಳಗಾವಿ-ಪಣಜಿ) ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಯುವ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (NWKRTC) ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸುಗಳು ವ್ಯಾಪಕ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ರೈಲು

ಬೆಳಗಾವಿ (BGM) ದಕ್ಷಿಣ ಪಶ್ಚಿಮ ರೈಲ್ವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ, ಪುಣೆ, ದೆಹಲಿ, ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವಿದೆ. ಘಟಪ್ರಭಾ (GPB), ಚಿಕ್ಕೋಡಿ ರೋಡ್ (CKR), ಲೋಂಡಾ ಜಂಕ್ಷನ್ (LD) ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು.

ವಿಮಾನ

ಬೆಳಗಾವಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (IXG), ಸಾಂಬ್ರಾದಲ್ಲಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರು, ಮುಂಬೈ, ಹೈದರಾಬಾದ್, ದೆಹಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ನಗರಗಳಿಗೆ ದೇಶೀಯ ವಿಮಾನಯಾನ ಸೇವೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ.