ವಿಸ್ತೀರ್ಣ (ಚದರ ಕಿ.ಮೀ)

8450

ಮುಖ್ಯ ನದಿಗಳು

• ತುಂಗಭದ್ರಾ
• ಹಗರಿ (ವೇದಾವತಿ)
• ಚಿಕ್ಕಹಗರಿ

ಭೂಪ್ರದೇಶ

ದಕ್ಷಿಣ ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕವಾಗಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಯಲು ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಕಲ್ಲುಗುಡ್ಡಗಳು (ಬಳ್ಳಾರಿ ಗುಡ್ಡ, ಕುಂಬಾರ ಗುಡ್ಡ) ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳಿಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಒಣ ಮತ್ತು ಬಿಸಿಯಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬೇಸಿಗೆಕಾಲ (ಮಾರ್ಚ್-ಮೇ) ತೀವ್ರ ಬಿಸಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ, ತಾಪಮಾನವು 40°C ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಮಳೆಗಾಲ (ಜೂನ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್) ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಮಳೆ ತರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲ (ನವೆಂಬರ್-ಫೆಬ್ರವರಿ) ಸೌಮ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಾಸರಿ ಮಳೆ ಸುಮಾರು 550-650 ಮಿ.ಮೀ.

ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನೈಸ್ (gneiss), ಧಾರವಾಡ ಶಿಲಾ ಸ್ತರಗಳು (ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ) ಮತ್ತು ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.

ಅಕ್ಷಾಂಶ ಮತ್ತು ರೇಖಾಂಶ

ಅಂದಾಜು 15.1394° N ಅಕ್ಷಾಂಶ, 76.9214° E ರೇಖಾಂಶ (ನಗರ ಕೇಂದ್ರ)

ನೆರೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು

• ರಾಯಚೂರು (ಉತ್ತರ)
• ಕೊಪ್ಪಳ (ವಾಯುವ್ಯ)
• ವಿಜಯನಗರ (ಪಶ್ಚಿಮ)
• ಚಿತ್ರದುರ್ಗ (ನೈಋತ್ಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ)
• ದಾವಣಗೆರೆ (ದಕ್ಷಿಣ)
• ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ (ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ - ಅನಂತಪುರ ಮತ್ತು ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆಗಳು)

ಸರಾಸರಿ ಎತ್ತರ (ಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ)

ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸರಾಸರಿ 480 ಮೀಟರ್ (1575 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.

ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವಿಭಾಗಗಳು

ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳು

ಬಳ್ಳಾರಿ,ಸಿರುಗುಪ್ಪ,ಸಂಡೂರು,ಕುರುಗೋಡು,ಕಂಪ್ಲಿ,ಹೊಸಪೇಟೆ (ಈಗ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ, ಆದರೆ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು),ಹಗರಿಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ (ಈಗ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ),ಕೂಡ್ಲಿಗಿ (ಈಗ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ),ಹಡಗಲಿ (ಈಗ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ)

ಮುಖ್ಯ ಆದಾಯದ ಮೂಲಗಳು

• ಗಣಿಗಾರಿಕೆ (ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು)
• ಕೃಷಿ (ಭತ್ತ, ಹತ್ತಿ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಜೋಳ)
• ಕೈಗಾರಿಕೆ (ಉಕ್ಕು, ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪು)
• ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯ
• ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಲಾಜಿಸ್ಟಿಕ್ಸ್

ಜಿಡಿಪಿ ಕೊಡುಗೆ ಮಾಹಿತಿ

ರಾಜ್ಯದ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗಮನಾರ್ಹ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರಿನ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಖ್ಯ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಉಕ್ಕಿನ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (JSW ಸ್ಟೀಲ್ - ನೆರೆಯ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ)
• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಘಟಕಗಳು
• ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪು (ಗಾರ್ಮೆಂಟ್ಸ್) ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜೀನ್ಸ್ ತಯಾರಿಕೆ)
• ಹತ್ತಿ ಗಿರಣಿಗಳು
• ಅಕ್ಕಿ ಗಿರಣಿಗಳು
• ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು (ಸಮೀಪದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ)

ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳು

• ಬಳ್ಳಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಐಟಿ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿದ್ದು, ಪ್ರಮುಖ ಐಟಿ ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು

• ಕೈಮಗ್ಗ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳು)
• ಕುಂಬಾರಿಕೆ
• ಕಂಬಳಿ ನೇಯ್ಗೆ
• ಚರ್ಮದ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ

ಮುಖ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು

• ಭತ್ತ (ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆ)
• ಹತ್ತಿ
• ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ (ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ)
• ಜೋಳ
• ಸಜ್ಜೆ
• ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
• ಶೇಂಗಾ
• ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು (ತೊಗರಿ, ಹೆಸರು)
• ಈರುಳ್ಳಿ

ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ

ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು (ಹತ್ತಿ ಮತ್ತು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಬೆಳೆಗೆ ಸೂಕ್ತ), ಕೆಂಪು ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ನದಿ ತೀರಗಳಲ್ಲಿ ಮೆಕ್ಕಲು ಮಣ್ಣು.

ನೀರಾವರಿ ವಿವರಗಳು

ತುಂಗಭದ್ರಾ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನ (ನೆರೆಯ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ) ಬಲದಂಡೆ ಮತ್ತು ಎಡದಂಡೆ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ವ್ಯಾಪಕ ನೀರಾವರಿ ಸೌಲಭ್ಯ. ಹಲವಾರು ಸಣ್ಣ ಕೆರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಗಳು ಸಹ ನೀರಾವರಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿವೆ.

ತೋಟಗಾರಿಕೆ ಬೆಳೆಗಳು

• ಮಾವು
• ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
• ಸಪೋಟ
• ದಾಳಿಂಬೆ
• ಪಪ್ಪಾಯಿ
• ನಿಂಬೆ
• ತರಕಾರಿಗಳು (ಟೊಮ್ಯಾಟೊ, ಬದನೆಕಾಯಿ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ)

ರೇಷ್ಮೆ ಕೃಷಿ ವಿವರಗಳು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಪ್ಪುನೇರಳೆ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೇಷ್ಮೆ ಹುಳು ಸಾಕಾಣಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಶುಸಂಗೋಪನೆ

• ಹೈನುಗಾರಿಕೆ (ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆ)
• ಕುರಿ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ಸಾಕಾಣಿಕೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಾಂಸಕ್ಕಾಗಿ)
• ಕೋಳಿ ಸಾಕಾಣಿಕೆ

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅದಿರುಗಳು

• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು (ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿಕ್ಷೇಪಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಂಡೂರು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ)
• ಮ್ಯಾಂಗನೀಸ್
• ಕೆಂಪು ಓಕರ್
• ಸುಣ್ಣದಕಲ್ಲು
• ಗ್ರಾನೈಟ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಟ್ಟಡ ಕಲ್ಲುಗಳು

ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಶೇಕಡಾವಾರು

ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶವು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿದ್ದು, ಸುಮಾರು 10-15% ಇರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಡೂರು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡುಗಳಿವೆ.

ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಕುಲ

ಕುರುಚಲು ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಸ್ಯವರ್ಗ. ತೋಳ, ನರಿ, ಕತ್ತೆಕಿರುಬ, ಮೊಲ, ಕಾಡುಹಂದಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಮತ್ತು ಸರೀಸೃಪಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ದರೋಜಿ ಕರಡಿಧಾಮವು (ನೆರೆಯ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ) ಕರಡಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ.

ಹೆಸರುವಾಸಿ

ಉಕ್ಕಿನ ನಾಡು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗತವೈಭವದ ಬೀಡು

ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು

ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಉತ್ತಮ ಸಮಯ

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾರ್ಚ್‌ವರೆಗೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗಗಳು

• ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪ್ರವಾಸ (ಬಳ್ಳಾರಿ ಕೋಟೆ, ಹಂಪಿ, ಕಂಪ್ಲಿ)
• ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ದರ್ಶನ (ಸಂಡೂರು ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ)
• ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಗಿರಿಧಾಮ (ಸಂಡೂರು)

ಹೆಸರಾಂತವಾದುದು

• ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ
• ಬಳ್ಳಾರಿ ಕೋಟೆ
• ಸಂಡೂರು ಕಸೂತಿ
• ಬ್ಯಾಡಗಿ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ (ನೆರೆಯ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಭಾವ)
• ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಇತಿಹಾಸ (ಹಂಪಿಯ ಸಾಮೀಪ್ಯ)

ಜನರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಕನ್ನಡವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ. ಜನರು ಕೃಷಿ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಬಯಲುಸೀಮೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ವಿಶೇಷ ಆಹಾರಗಳು

• ಜೋಳದ ರೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಗಾಯಿ ಪಲ್ಯ
• ಶೇಂಗಾ ಚಟ್ನಿ ಮತ್ತು ಪುಡಿಗಳು
• ಹುರುಳಿಕಾಯಿ ಪಲ್ಯ
• ಬಿಸಿ ಬೇಳೆ ಬಾತ್
• ಸೊಪ್ಪಿನ ಪಲ್ಯಗಳು
• ಖಾರಾ ಮಂಡಕ್ಕಿ
• ಮಿರ್ಚಿ ಬಜ್ಜಿ

ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು

• ಹೋಳಿಗೆ (ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಕಾಯಿ)
• ಶೇಂಗಾ ಉಂಡೆ
• ಎಳ್ಳು ಉಂಡೆ
• ಕಡಲೆ ಹಿಟ್ಟಿನ ಲಾಡು
• ಚಿಕ್ಕಿ

ಉಡುಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಸೀರೆ (ಇಳಕಲ್ ಸೀರೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ) ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ಪಂಚೆ (ಧೋತಿ) ಮತ್ತು ಶರ್ಟ್ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆಧುನಿಕ ಉಡುಪುಗಳು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ.

ಹಬ್ಬಗಳು

• ಯುಗಾದಿ
• ದೀಪಾವಳಿ
• ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ
• ನವರಾತ್ರಿ
• ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ
• ಕಾರಹುಣ್ಣಿಮೆ
• ಬಳ್ಳಾರಿ ದುರ್ಗಮ್ಮ ಜಾತ್ರೆ
• ಸಂಡೂರು ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಜಾತ್ರೆ
• ಸ್ಥಳೀಯ ದೇವತೆಗಳ ಜಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳು

ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಗಳು

• ಕನ್ನಡ (ಅಧಿಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಷೆ)
• ತೆಲುಗು (ಗಡಿ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ)
• ಉರ್ದು
• ಲಂಬಾಣಿ (ಲಂಬಾಣಿ ತಾಂಡಾಗಳಲ್ಲಿ)

ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳು

• ಭಜನೆ ಮತ್ತು ತತ್ವಪದಗಳು
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ಕೋಲಾಟ
• ಸಣ್ಣಾಟ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡಾಟ (ಜಾನಪದ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರಗಳು)
• ಲಂಬಾಣಿ ನೃತ್ಯ

ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು

• ಗೀಗಿ ಪದ
• ಚೌಡಿಕೆ ಪದ
• ಸೋಬಾನೆ ಪದ
• ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ
• ವೀರಗಾಸೆ
• ಲಂಬಾಣಿ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ
• ಕೀಲುಕುದುರೆ

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಆಚರಣೆಗಳು, ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗಳ ಪೂಜೆ, ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಚರಣೆ, ವಿಶಿಷ್ಟ ವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ರಾಯಲಸೀಮೆ (ಆಂಧ್ರ) ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಭಾವ.

ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು

• ಜಿಲ್ಲಾ ಪುರಾತತ್ವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಬಳ್ಳಾರಿ (ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ). ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧ.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ

2,452,595 (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ ರಚನೆಗೂ ಮುನ್ನ). ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆ ರಚನೆಯ ನಂತರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

ಸಾಕ್ಷರತಾ ಪ್ರಮಾಣ

67.43% (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಅವಿಭಜಿತ ಜಿಲ್ಲೆ)

ಲಿಂಗಾನುಪಾತ

ಪ್ರತಿ 1000 ಪುರುಷರಿಗೆ 978 ಮಹಿಳೆಯರು (2011ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ, ಅವಿಭಜಿತ ಜಿಲ್ಲೆ)

ನಗರ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ವಿಭಜನೆ

ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರವು ಪ್ರಮುಖ ನಗರೀಕರಣ ಕೇಂದ್ರ. ಹೊಸಪೇಟೆ, ಸಿರುಗುಪ್ಪ, ಸಂಡೂರು ಇತರ ಪಟ್ಟಣ ಪ್ರದೇಶಗಳು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಇತಿಹಾಸ (ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ)

ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಶ್ರೀಮಂತ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೌರ್ಯರು, ಶಾತವಾಹನರು, ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ ಶಾಹಿಗಳು, ಮೊಘಲರು, ಮರಾಠರು, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಹಾಗೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ ಈ ಪ್ರದೇಶವು ರಾಜಕೀಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಕಂಡಿತು. ಬಳ್ಳಾರಿ ಕೋಟೆಯು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. 2021ರಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲಾಯಿತು.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾಲಗಣನೆ

ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು

• ವಿಜಯನಗರ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಬಳ್ಳಾರಿ (ಹಿಂದೆ ಗುಲಬರ್ಗಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು)

ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

• ಕೃಷಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಸಿರುಗುಪ್ಪ (ರಾಯಚೂರು ಕೃಷಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಅಂಗ)
• ವಿವಿಧ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಣ್ಣ ಸಂಶೋಧನಾ ಘಟಕಗಳು

ಕಾಲೇಜುಗಳು

• ವಿಜಯನಗರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಸಂಸ್ಥೆ (VIMS), ಬಳ್ಳಾರಿ (ಹಿಂದೆ ಸರ್ಕಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾಲೇಜು)
• ರಾವ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ವೈ. ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರಪ್ಪ ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ (RYMEC), ಬಳ್ಳಾರಿ
• ವೀರಶೈವ ಕಾಲೇಜು, ಬಳ್ಳಾರಿ
• ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು (ಪ್ರತಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ)
• ಸಂಡೂರು ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್, ಸಂಡೂರು

ರಸ್ತೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ NH-67 (ಹಿಂದಿನ NH-63: ಅಂಕೋಲಾ-ಗುత్తి), NH-150A (ಹೊಸಪೇಟೆ-ಚಳ್ಳಕೆರೆ-ಪಾವಗಡ) ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳ ಮೂಲಕ ಉತ್ತಮ ರಸ್ತೆ ಸಂಪರ್ಕ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆ (KSRTC) ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಬಸ್ಸುಗಳು ವ್ಯಾಪಕ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ರೈಲು

ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಂಕ್ಷನ್ (BAY) ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿ ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್ (BYC) ಪ್ರಮುಖ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು. ಬೆಂಗಳೂರು, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಗುಂತಕಲ್, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮತ್ತು ಇತರ ನಗರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತವೆ. ತೋರಣಗಲ್ಲು (TNGL) ಸಹ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ನಿಲ್ದಾಣ (JSW ಸ್ಟೀಲ್‌ಗೆ ಹತ್ತಿರ).

ವಿಮಾನ

ಬಳ್ಳಾರಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BEP) ಸೀಮಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ಪ್ರಮುಖ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (HBX) (ಸುಮಾರು 200 ಕಿ.ಮೀ) ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕೆಂಪೇಗೌಡ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (BLR) (ಸುಮಾರು 300 ಕಿ.ಮೀ).